رادیکولوپاتی (Radiculopathy)

رادیکولوپاتی (Radiculopathy) به مجموعه‌ای از علائم درد، بی‌حسی، گزگز یا ضعف گفته می‌شود که به علت فشار یا تحریک ریشه‌های عصبی نخاعی ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر بخشی از ستون فقرات رخ دهد، اما شایع‌ترین محل‌ها عبارتند از:

• رادیکولوپاتی گردنی (Cervical Radiculopathy): فشار بر اعصاب گردن

• رادیکولوپاتی کمری (Lumbar Radiculopathy): فشار بر اعصاب کمر

این عارضه از شایع‌ترین علل درد گردن، کمر و انتشار درد به اندام‌ها است.

علل رادیکولوپاتی گردنی و کمری

مهم‌ترین علل عبارتند از:

1. فتق دیسک بین‌مهره‌ای (شایع‌ترین علت)

2. تنگی کانال نخاعی (Spinal Stenosis)

3. آرتروز و تغییرات دژنراتیو ستون فقرات

4. آسیب یا تروما به ستون فقرات

5. تومورها یا عفونت‌های نخاعی (کمتر شایع)

علائم رادیکولوپاتی

۱. رادیکولوپاتی گردنی

• درد گردن که به شانه، بازو و انگشتان دست انتشار می‌یابد

• بی‌حسی و گزگز در دست یا انگشتان

• ضعف در عضلات بازو یا ساعد

• کاهش رفلکس‌های عصبی دست

۲. رادیکولوپاتی کمری

• کمردرد شدید همراه با انتشار به باسن، ران و ساق (سیاتیک)

• بی‌حسی و گزگز در پا یا انگشتان

• ضعف عضلات پا و کاهش توان راه‌رفتن

• در موارد شدید: اختلال کنترل ادرار و مدفوع (اورژانس پزشکی)

تشخیص

تشخیص بر پایه معاینه بالینی و تصویربرداری است:

• معاینه عصبی: بررسی قدرت عضلات، رفلکس‌ها و حساسیت پوستی

• MRI: بهترین روش برای تشخیص دیسک و فشار عصبی

• CT Scan: برای بررسی استخوان‌ها و تنگی کانال

• الکترومیوگرافی (EMG): بررسی عملکرد اعصاب و عضلات

درمان رادیکولوپاتی گردنی و کمری

۱. درمان‌های غیرجراحی

🔹 استراحت نسبی: پرهیز از فعالیت‌های سنگین
🔹 داروها:

• داروهای ضدالتهاب (NSAIDs)

• شل‌کننده‌های عضلانی

• داروهای نوروپاتیک (گاباپنتین، پره‌گابالین)

🔹 فیزیوتراپی:

• تمرینات کششی و تقویتی

• لیزر درمانی کم‌توان (LLLT)

• شاک‌ویو تراپی

• تراکشن (کشش ستون فقرات)

🔹 تزریقات درمانی:

• تزریق اپیدورال استروئید برای کاهش التهاب ریشه عصبی

• بلاک عصبی (Nerve Block)

۲. درمان‌های جراحی (در موارد مقاوم یا اورژانس)

اگر درد شدید و مقاوم به درمان باشد یا ضعف پیشرونده وجود داشته باشد، جراحی توصیه می‌شود.

• جراحی دیسک (Discectomy): برداشتن قسمت بیرون‌زده دیسک

• لامینکتومی: برداشتن بخشی از استخوان برای کاهش فشار

• فیوژن مهره‌ها (Spinal Fusion): تثبیت مهره‌های ناپایدار

پیشگیری

• حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و ایستادن

• تقویت عضلات شکم و کمر

• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به شکل غلط

• ورزش‌های منظم مانند شنا و پیاده‌روی

• کنترل وزن برای کاهش فشار بر ستون فقرات

مقایسه رادیکولوپاتی گردنی و کمری

جمع‌بندی

رادیکولوپاتی گردنی و کمری یکی از مهم‌ترین علل دردهای انتشاری در اندام‌ها است که معمولاً ناشی از فشار دیسک یا تنگی کانال نخاعی می‌باشد. تشخیص سریع و درمان مناسب می‌تواند از عوارض جدی مانند ضعف دائمی یا فلج جلوگیری کند. درمان اولیه معمولاً غیرجراحی است، اما در موارد شدید، جراحی ضرورت پیدا می‌کند.