درد پاشنه پا (فاسئیت پلانتار): علل، علائم و درمان

فاسئیت پلانتار (Plantar Fasciitis) یکی از شایع‌ترین دلایل درد پاشنه پا به شمار می‌رود. این بیماری عمدتاً در اثر التهاب رباطی به نام فاشیای پلانتار ایجاد می‌شود؛ رباطی که کف پا را از پاشنه تا پنجه‌ها پوشش می‌دهد و نقش مهمی در حمایت از قوس کف پا دارد.

اگر هنگام برداشتن اولین قدم‌ها بعد از بیدار شدن از خواب یا نشستن طولانی، در ناحیه پاشنه خود احساس درد دارید، احتمال ابتلا به فاسئیت پلانتار وجود دارد.

علت درد پاشنه پا (فاسئیت پلانتار)

درد فاشیای پلانتار معمولاً ناشی از فشار بیش از حد، کشش یا تحریک مکرر روی این رباط است. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:

1. ایستادن یا راه رفتن طولانی روی سطوح سخت

خصوصاً در مشاغلی مانند پرستاری، معلمی یا آشپزی.

2. پوشیدن کفش نامناسب

کفش‌هایی که فاقد حمایت مناسب از قوس پا هستند.

3. صاف بودن کف پا یا قوس زیاد کف پا

عدم تعادل در توزیع فشار روی رباط فاشیا.

4. چاقی یا اضافه وزن

فشار بیشتر روی پاشنه و رباط پلانتار.

5. دویدن یا ورزش‌های پرفشار

خصوصاً در دونده‌ها و ورزشکارانی که گرم‌کردن مناسب انجام نمی‌دهند.

علائم فاسئیت پلانتار

شایع‌ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

• درد تیز یا سوزشی در پاشنه پا

• درد بیشتر در صبح‌ها یا بعد از استراحت طولانی

• کاهش درد با راه رفتن و گرم‌شدن پا

• درد هنگام بالا رفتن از پله یا ایستادن طولانی

تشخیص فاسئیت پلانتار

پزشک با بررسی علائم و معاینه فیزیکی کف پا می‌تواند به تشخیص برسد. در برخی موارد ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری برای رد سایر علل درد استفاده شود:

• رادیوگرافی (X-Ray): برای بررسی خار پاشنه یا شکستگی

• MRI: در موارد مزمن یا شدید برای بررسی التهاب یا پارگی رباط

درمان درد پاشنه پا (فاسئیت پلانتار)

1. درمان‌های خانگی و محافظه‌کارانه

استراحت

کاهش فشار از روی پا، به‌ویژه پس از فعالیت زیاد.

استفاده از یخ

کمپرس یخ روزانه ۲ تا ۳ بار، هر بار ۱۵ دقیقه برای کاهش التهاب.

تمرینات کششی

تمرین کشش عضلات ساق پا و فاشیای پلانتار (تمرین towel stretch، calf stretch).

استفاده از کفی طبی یا پد پاشنه

برای حمایت از قوس پا و کاهش فشار روی پاشنه.

پوشیدن کفش مناسب

با پاشنه نرم، قوس مناسب و ضربه‌گیر.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب.

2. درمان‌های پزشکی پیشرفته

فیزیوتراپی تخصصی

برای تقویت عضلات پا، اصلاح الگوهای حرکتی و کشش مؤثر رباط‌ها.

تزریق کورتیکواستروئید

در موارد شدید برای کاهش التهاب مزمن (فقط با تشخیص پزشک متخصص).

درمان با امواج شوک (ESWT)

درمان غیرتهاجمی با استفاده از امواج صوتی جهت تحریک بهبود بافت.

لیزردرمانی پرتوان (HILT)

کاهش التهاب و تحریک ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده.

اوزون‌تراپی یا PRP

تزریق پلاسما یا اوزون برای تحریک بازسازی سلولی.

3. جراحی (در موارد نادر)

اگر درمان‌های غیرجراحی بعد از 6 تا 12 ماه پاسخ ندهند، جراحی برای آزادسازی فاشیای پلانتار ممکن است انجام شود. این روش معمولاً به‌صورت سرپایی و با دوره نقاهت کوتاه انجام می‌گیرد.

پیشگیری از درد پاشنه پا

• پوشیدن کفش مناسب با قوس کافی

• حفظ وزن متعادل بدن

• گرم‌کردن و کشش قبل از ورزش

• جلوگیری از ایستادن یا راه‌رفتن طولانی بدون استراحت

• استفاده از کفی‌های ارتوپدی در صورت داشتن کف پای صاف

فاسئیت پلانتار یکی از علل شایع درد پاشنه است که معمولاً با درمان‌های غیرتهاجمی و مراقبت‌های ساده بهبود می‌یابد. تشخیص زودهنگام، استفاده از کفش مناسب و انجام تمرینات کششی منظم نقش مهمی در کنترل درد و جلوگیری از عود آن دارد. در صورت مزمن شدن علائم یا عدم بهبود با درمان‌های خانگی، حتماً به پزشک متخصص درد مراجعه کنید.