انگشت ماشه‌ای؛ علائم، علل و درمان قفل شدن انگشت دست
مقدمه
انگشت ماشه‌ای یا تریگر فینگر (Trigger Finger) یکی از شایع‌ترین اختلالات تاندونی دست است که باعث قفل‌شدن، گیر کردن یا خم نشدن کامل انگشت می‌شود. در این حالت، فرد هنگام خم‌کردن یا صاف‌کردن انگشت احساس می‌کند که انگشت “می‌پرد” یا ناگهان “رها می‌شود” — درست مانند کشیدن ماشه اسلحه.
در این مقاله به‌طور جامع به بررسی علت، علائم، عوامل خطر و روش‌های درمانی انگشت ماشه‌ای خواهیم پرداخت.
انگشت ماشه‌ای چیست؟
انگشت ماشه‌ای یک التهاب یا ضخیم‌شدگی در تاندون خم‌کننده انگشت است که از طریق تونلی در کف دست (پولی) عبور می‌کند. هنگامی که این تاندون نتواند به‌درستی در این تونل حرکت کند، انگشت گیر می‌کند یا قفل می‌شود.
این مشکل بیشتر در انگشت شست، انگشت میانی یا انگشت حلقه دیده می‌شود.
علائم انگشت ماشه‌ای
شایع‌ترین نشانه‌های انگشت ماشه‌ای عبارت‌اند از:
-
احساس گیر کردن یا قفل شدن هنگام خم‌کردن یا صاف‌کردن انگشت
-
صدا یا پرش ناگهانی هنگام باز شدن انگشت
-
درد در کف دست یا پایه انگشت
-
حساسیت به لمس در محل عبور تاندون
-
سفتی صبحگاهی در انگشتان
-
در موارد شدید: گیر کردن کامل انگشت در وضعیت خم‌شده
علت ایجاد انگشت ماشه‌ای
در حالت عادی، تاندون‌های انگشت به‌راحتی از داخل پوشش (غلاف) خود حرکت می‌کنند. اما اگر این غلاف ملتهب یا ضخیم شود، حرکت تاندون دچار اختلال شده و انگشت دچار “گیر” می‌شود.
مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:
-
استفاده بیش‌ازحد از انگشتان (کارهای تکراری با دست)
-
التهاب تاندون‌ها به‌علت بیماری‌های زمینه‌ای
-
ضربه یا آسیب‌دیدگی کف دست
-
عفونت‌های موضعی
عوامل خطر (چه کسانی بیشتر در معرض‌اند؟)
-
زنان (به‌ویژه بالای ۴۰ سال)
-
افراد مبتلا به دیابت یا آرتریت روماتوئید
-
کسانی که شغل‌هایی با فعالیت دستی زیاد دارند (نجار، خیاط، نوازنده، تایپیست)
-
کسانی با سابقه خانوادگی یا بیماری‌های التهابی
روش‌های تشخیص
تشخیص بیماری معمولاً به‌صورت بالینی انجام می‌شود و نیاز به آزمایش خاصی ندارد. پزشک با مشاهده علائم زیر به تشخیص می‌رسد:
-
وضعیت گیر کردن انگشت
-
معاینه ناحیه دردناک
-
صدا یا پرش هنگام حرکت انگشت
در موارد نادر، سونوگرافی یا MRI برای بررسی ضخامت تاندون تجویز می‌شود.
روش‌های درمان انگشت ماشه‌ای
درمان به شدت بیماری بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی تا جراحی باشد:
1. درمان‌های خانگی و محافظه‌کارانه
-
استراحت دادن به دست و اجتناب از فعالیت‌های تکراری
-
استفاده از کمپرس سرد
-
آتل‌گذاری برای بی‌حرکت نگه‌داشتن انگشت در شب
-
مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
2. فیزیوتراپی و تمرینات کششی
فیزیوتراپی نقش مهمی در کاهش التهاب و بازیابی عملکرد انگشت دارد. تمریناتی مانند:
-
باز و بسته کردن آرام انگشتان
-
ماساژ تاندون‌ها
-
تقویت عضلات کف دست
3. تزریق کورتون
اگر درمان‌های ابتدایی مؤثر نباشد، تزریق کورتیکواستروئید در اطراف تاندون می‌تواند التهاب را کاهش داده و حرکت طبیعی انگشت را بازگرداند.
در بیشتر موارد، یک تزریق کافی است، اما گاهی نیاز به تزریق دوم وجود دارد.
4. جراحی
در موارد شدید یا مقاوم به درمان، جراحی آزادسازی غلاف تاندون توصیه می‌شود. این عمل معمولاً سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار همان روز مرخص می‌گردد.
دوره بهبودی
-
درمان‌های غیرجراحی معمولاً در طی چند هفته جواب می‌دهند.
-
پس از جراحی، حرکت انگشت بلافاصله آزاد می‌شود و بهبودی کامل طی چند هفته حاصل می‌گردد.
-
فیزیوتراپی بعد از عمل توصیه می‌شود.
نکات پیشگیری از انگشت ماشه‌ای
-
استفاده صحیح از ابزارها (ماوس، کیبورد، ابزار صنعتی)
-
استراحت در بین فعالیت‌های دستی
-
گرم‌کردن انگشتان قبل از کار
-
کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
سوالات متداول
آیا انگشت ماشه‌ای خودبه‌خود خوب می‌شود؟
در موارد خفیف ممکن است با استراحت، یخ و داروهای ضد التهاب، علائم کاهش یابد. اما در بسیاری از موارد، درمان پزشکی نیاز است.
آیا تزریق کورتون عوارض دارد؟
تزریق کورتون معمولاً ایمن است ولی در برخی افراد ممکن است باعث درد موقت یا ضعف تاندون شود.
آیا جراحی عوارض دارد؟
عوارض جراحی نادر است. در موارد نادر ممکن است شامل عفونت یا سفتی انگشت باشد.
جمع‌بندی
انگشت ماشه‌ای اختلالی شایع ولی قابل درمان است که در صورت رسیدگی زودهنگام، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. با شناخت علائم و استفاده از درمان‌های مؤثر مثل دارو، فیزیوتراپی یا جراحی، اغلب بیماران به بهبودی کامل دست می‌یابند.
