مقدمه
درد مزمن یکی از چالش‌های مهم در حوزه سلامت عمومی است که تأثیرات منفی قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی افراد دارد. روش‌های متعددی برای پیشگیری و مدیریت این نوع درد پیشنهاد شده است که در این میان، فعالیت فیزیکی به‌عنوان یک راهکار غیر دارویی و مؤثر مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که فعالیت بدنی منظم می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به دردهای مزمن و بهبود تحمل درد داشته باشد.
تأثیر فعالیت فیزیکی بر کاهش خطر درد مزمن
تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت فیزیکی منظم می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی خطر بروز دردهای مزمن را کاهش دهد. به‌عنوان مثال، مطالعه‌ای که در مجله PLOS ONE منتشر شده است، نشان می‌دهد افرادی که سبک زندگی فعالی دارند، تحمل درد بیشتری دارند. افزایش فعالیت فیزیکی با بهبود تحمل درد همراه است، که این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک روش غیر دارویی برای کاهش درد مزمن مورد استفاده قرار گیرد.
مکانیسم‌های بیولوژیکی مرتبط با فعالیت فیزیکی و تحمل درد
فعالیت فیزیکی می‌تواند از طریق مکانیسم‌های مختلفی بر سیستم‌های بیولوژیکی بدن تأثیر بگذارد و تحمل درد را افزایش دهد. یکی از این مکانیسم‌ها، افزایش تولید اندورفین‌ها است که به‌عنوان مسکن‌های طبیعی بدن عمل می‌کنند و می‌توانند احساس درد را کاهش دهند. همچنین، ورزش منظم می‌تواند باعث کاهش التهاب سیستمیک شود که نقش مهمی در ایجاد و تداوم دردهای مزمن دارد.
تأثیر انواع مختلف فعالیت‌های فیزیکی بر درد مزمن
انواع مختلفی از فعالیت‌های فیزیکی می‌توانند در کاهش دردهای مزمن مؤثر باشند. به‌عنوان مثال، پیاده‌روی منظم می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی خطر عود کمردرد را کاهش دهد. مطالعه‌ای که در The Lancet منتشر شده است، نشان می‌دهد که پیاده‌روی سه بار در هفته می‌تواند خطر عود کمردرد را تقریباً به نصف کاهش دهد . علاوه بر پیاده‌روی، تمرینات هوازی با شدت متوسط تا زیاد نیز می‌توانند تحمل درد را افزایش دهند. مطالعه‌ای نشان داده است که تمرینات هوازی منظم باعث افزایش تحمل درد ایسکمیک در افراد سالم می‌شود .
فعالیت فیزیکی و پیشگیری از دردهای مزمن خاص
فعالیت فیزیکی می‌تواند در پیشگیری از انواع خاصی از دردهای مزمن نیز مؤثر باشد. به‌عنوان مثال، شنا به‌عنوان یک فعالیت کم‌فشار می‌تواند به بهبود سلامت قلبی-عروقی، کاهش فشار خون و بهبود ظرفیت تنفسی کمک کند، که همگی می‌توانند در کاهش دردهای مزمن نقش داشته باشند . همچنین، پیاده‌روی منظم می‌تواند به کاهش دردهای کمر و بهبود عملکرد روزانه کمک کند.
نتیجه‌گیری
فعالیت فیزیکی منظم و متناسب با توانایی‌های فردی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و کاهش دردهای مزمن داشته باشد. با توجه به شواهد موجود، توصیه می‌شود افراد در برنامه روزانه خود زمانی را به فعالیت‌های بدنی اختصاص دهند تا از فواید آن در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بهره‌مند شوند.
محققین با استفاده از ابزارهای پیشرفته آنالیز داده و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، دو ژن جدید را کشف کردند که ارتباط مستقیم با بیماری‌های آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت دارند. این کشف می‌تواند انقلابی در روش‌های تشخیص و درمان این بیماری‌های مفصلی ایجاد کند.
آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت: معرفی بیماری‌ها
آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت از جمله بیماری‌های شایع مفصلی هستند که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که به طور عمده مفاصل را درگیر می‌کند، در حالی که استئوآرتریت به فرسایش مفاصل در اثر پیری و آسیب‌های مختلف اشاره دارد. این بیماری‌ها می‌توانند منجر به درد شدید، کاهش حرکت و مشکلات جدی در کیفیت زندگی افراد مبتلا شوند.
تکنولوژی‌های نوین در کشف ژن‌ها
برای کشف این دو ژن جدید، محققین از یک بانک داده بزرگ شامل اطلاعات ژنتیکی افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت استفاده کردند. با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته آنالیز داده و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، آن‌ها توانستند الگوهای مشترکی در ژنتیک این بیماران شناسایی کنند. این تکنولوژی‌ها به محققین این امکان را دادند تا روابط ژنتیکی میان بیماری‌های مختلف مفصلی را درک کنند و ژن‌های کلیدی را که به پیشرفت این بیماری‌ها کمک می‌کنند، شناسایی کنند.
ژن‌های ATXN2L و MMP14: ارتباط با آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت
این دو ژن جدید که ATXN2L و MMP14 نام دارند، به طور قابل توجهی با پیشرفت آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت مرتبط هستند. ژن ATXN2L به‌ویژه در فرآیند التهاب و آسیب مفاصل نقش دارد، در حالی که MMP14 به متابولیسم و بازسازی بافت‌های مفصلی ارتباط دارد. شواهد نشان می‌دهند که هر دو این ژن‌ها می‌توانند به عنوان نشانگرهای زیستی برای تشخیص زودهنگام این بیماری‌ها و ارزیابی شدت آن‌ها استفاده شوند.
آینده تحقیقات و درمان هدفمند
این کشف جدید می‌تواند به‌طور قابل توجهی در توسعه روش‌های درمانی جدید مؤثر برای آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت کمک کند. به‌ویژه، با هدف قرار دادن این ژن‌ها در درمان‌های دارویی، می‌توان از روش‌های درمانی خاص و هدفمند استفاده کرد که درد و عوارض ناشی از این بیماری‌ها را کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
با کشف این دو ژن جدید، گامی بزرگ به سوی بهبود درمان‌های بیماری‌های مفصلی برداشته شده است. این تحقیقات نه‌تنها به بهبود تشخیص زودهنگام بیماری‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند باعث توسعه درمان‌های هدفمند و مؤثرتر در آینده شود.
در یک کارآزمایی بالینی مرحله اول که توسط دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو انجام شد، امن بودن و قابل اجرا بودن پیوند سلول های عصبی برای درمان آسیب های نخاعی مزمن نشان داده شد. این آسیب ها معمولا باعث فلجی قسمتی یا کل بدن می شوند و ددر حال حاضر قابل درمان نیستند. در این مطالعه چهار بیمار با آسیب مزمن نخاعی در طول 5 سال دنبال شدند و در دو نفر از این بیماران شواهد واضحی از بهبود فعالیت عصبی، مانند افزایش نمره حسی و حرکتی و افزایش نمره نوار عصب عضله (EMG) بعد از درمان با پیوند سلول های بنیادی عصبی به دست آمد. میزان درد بعضی از بیماران نیز کاهش پیدا کرد.
در یک مطالعه جدید مشخص شده است که با افزایش مواد شیمیایی که با نام اندوکنابینویدها (endocannabinoids) شناخته می‌شوند، می‌توان خاصیت معتادکننده داروهای مخدر مانند مورفین و اکسی‌کدون را کاهش داد و هم‌زمان اثرات ضد دردی آن‌ها را حفظ کرد. این یافته می‌تواند گامی مهم در کاهش خطر وابستگی به داروهای تسکین‌دهنده درد باشد.
اندوکنابینویدها به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و با اتصال به گیرنده‌های خود، فعالیت‌های مختلفی را در سیستم عصبی مرکزی و محیطی تنظیم می‌کنند. این ترکیبات نقش مهمی در فرآیندهایی مانند یادگیری، حافظه، احساسات، خواب، تنظیم سیستم ایمنی، اشتها و همچنین پاسخ به درد دارند.
در این تحقیق، دانشمندان دریافتند که افزایش سطح اندوکنابینویدها می‌تواند اثرات پاداش‌بخش و وابسته‌کننده مخدرها را کاهش دهد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تنظیم فعالیت سیستم اندوکنابینوئیدی ممکن است راهکاری بالقوه برای درمان اعتیاد به مخدرها و همچنین مدیریت بهتر دردهای مزمن باشد.
علاوه بر این، محققان پیشنهاد کرده‌اند که ترکیب درمانی شامل داروهای تقویت‌کننده فعالیت اندوکنابینوئیدها در کنار مسکن‌های مخدر می‌تواند تأثیرات منفی این داروها را کاهش داده و درعین‌حال به بیماران کمک کند تا تسکین درد مؤثرتری را تجربه کنند. این روش می‌تواند جایگزینی ایمن‌تر و کم‌خطرتر نسبت به مصرف صرف داروهای اپیوئیدی باشد.
با توجه به بحران جهانی اعتیاد به مواد مخدر، این یافته می‌تواند گامی امیدوارکننده در توسعه روش‌های درمانی جدید و کاهش عوارض ناشی از مصرف مسکن‌های مخدر باشد. پژوهش‌های بیشتری در این زمینه موردنیاز است تا راهکارهای بالینی مؤثری برای استفاده از این روش ارائه شود.
محققین با یک آزمایش روی موش ها نشان دادند که دارو های تحریک کننده گیرنده دلتا می توانند علائم ناشی از استرس سندروم روده تحریک پذیر را کاهش دهند. سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری دستگاه گوارش است که با درد شکم و اسهال و یبوست متناوب تظاهر پیدا می کند و 10% جمعیت را درگیر کرده است. در حال حاضر محققین کشف کرده اند که دارو های محرک گیرنده های دلتا اوپیوئیدی با اثر بر روی مغز می توانند علائم ایجاد شده ناشی از استرس در این بیماری را کاهش دهند. با استفاده از مطالعه انجام شده بر روی موش ها، مشخص شده است که این دارو ها می توانند درد شکم را کاهش دهند و حرکت روده ها را تنظیم کنند. این تحقیق رویکردی جدید به درمان سندروم روده تحریک پذیر، با هدف گرفتن استرس به عنوان، را در اختیار ما قرار داده است.
داروی جورناوکس (Journavx) اولین دارو برای کاهش درد حاد و کوتاه مدت است که در دو سال گذشته توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تایید شده است. برخلاف دارو های مخدر که بر روی مغز اثر می گذارند، این دارو پیام های درد را در اعصاب محیطی بدن مسدود می کند. به دلیل این مکانیزم عمل احتمال اعتیاد و وابستگی به این دارو نسبت به دارو های مخدر بسیار کمتر است. داروی جورناوکس گزینه جدیدی برای کنترل درد های حاد است که بسیاری از عوارض دارو های مخدر را ندارد.
مکانیسم اثر:
ژورناوکس با مهار کانال‌های سدیمی NaV1.8 در اعصاب محیطی، انتقال سیگنال‌های درد به مغز را مسدود می‌کند. این مکانیسم منجر به کاهش درد بدون خطر اعتیاد می‌شود که در مقایسه با مسکن‌های افیونی یک مزیت مهم محسوب می‌شود.
مزایای ژورناوکس:
- عدم اعتیاد: برخلاف مسکن‌های افیونی، ژورناوکس پتانسیل اعتیاد ندارد و می‌تواند جایگزین ایمنی برای این داروها باشد.
- عوارض جانبی کمتر: در کارآزمایی‌های بالینی، بیماران عوارض جانبی کمتری مانند خارش، اسپاسم عضلانی و بثورات پوستی را گزارش کرده‌اند.
- اثربخشی قابل مقایسه: مطالعات نشان داده‌اند که ژورناوکس در کاهش درد به اندازه ترکیب هیدروکودون/استامینوفن مؤثر است.
قیمت و دسترسی:
قیمت عمده‌فروشی ژورناوکس در ایالات متحده ۱۵.۵۰ دلار به ازای هر قرص ۵۰ میلی‌گرمی تعیین شده است. هنوز اطلاعاتی درباره قیمت خرده‌فروشی و پوشش بیمه‌ای آن در دسترس نیست، اما شرکت Vertex برنامه‌هایی برای کمک به بیمارانی که قادر به پرداخت هزینه نیستند، ارائه خواهد داد.
محدودیت‌ها:
اگرچه ژورناوکس در درمان درد حاد مؤثر است، اما در کارآزمایی‌های فاز ۲ برای دردهای مزمن مانند سیاتیک، اثربخشی محدودی نشان داده است.
جمع‌بندی:
ژورناوکس به‌عنوان یک مسکن غیر‌افیونی جدید، گزینه‌ای امیدوارکننده برای مدیریت درد حاد بدون خطر اعتیاد ارائه می‌دهد. با این حال، ارزیابی‌های بیشتر در دنیای واقعی برای تعیین ایمنی و اثربخشی طولانی‌مدت آن ضروری است.
چهارمین کنگره بین المللی و دوازدهمین کنگره سالیانه انجمن علمی پزشکی لیزری ایران، طی روزهای 22 و 23 آذرماه در محل سالن اجتماعات دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد. این رویداد علمی با حضور گسترده اساتید، پژوهشگران، و دانشجویان رشته‌های مختلف برگزار گردید و به بررسی نقش ابزارهای نوین لیزر در تشخیص، بهبود و تکمیل پروسه درمان اختصاص داشت. در این کنگره، جمعی از اساتید برجسته از جمله دکتر محمد فرهادی از بنیان گذاران انجمن لیزر پزشکی کشور، دکتر محمدرضا رزاقی رئیس قطب لیزر پزشکی کشور، دکتر اسماعیل ابراهیمی رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر منصور رایگانی رئیس انجمن طب فیزیکی ایران، دکتر رضا فکر آزاد، دکتر جواد صراف‌زاده، دکتر جعفر بایرامی ، دکترعباس مجدآبادی و پروفسور سیروس مومن‌زاده حضور داشتند. سخنرانان در این کنگره به بررسی کاربردهای متنوع لیزر و ارائه جدیدترین دستاوردهای تحقیقاتی در حوزه لیزر پزشکی پرداختند. این کنگره که به ریاست سرکار خانم آریستا شجاع‌الدینی و دبیری علمی پروفسور دکتر سیروس مومن‌زاده برگزار شد، پس از دو روز نشست‌های علمی و تبادل نظر در فضایی صمیمانه، در محل سالن اجتماعات دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران به کار خود پایان داد.
دبیر علمی چهارمین کنگره بین المللی و دوازدهمین کنگره سالیانه انجمن علمی پزشکی لیزری ایران، از کاربرد لیزر برای بهبود دردهای حاد و مزمن خبر داد.
به گزارش خبرگزاری مهر، سیروس مؤمن زاده گفت: دردی که کمتر از ۳ هفته طول بکشد به آن درد حاد گفته می‌شود و دردی که بیشتر از ۳ تا ۶ ماه طول بکشد، به آن درد مزمن اطلاق می‌شود.
استاد دردشناسی و طب درد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با عنوان این مطلب که لیزر برای درمان دردهای بعد از عمل، آسیب ناگهانی، شکستگی، پارگی، زخم و التهاب کاربرد دارد، افزود: لیزر در درمان درد یک ابزار بسیار کاربردی و مؤثر است.
مؤمن زاده با اشاره به اینکه لیزر یکی از مؤثرترین و بهترین ابزارهای تشخیص، درمان و توانبخشی درد است، گفت: درد شایع‌ترین علت مراجعه افراد به تیم پزشکی است.
نایب رئیس انجمن لیزر پزشکی ایران ادامه داد: دردهای مزمن بین ۱۰ تا ۲۰ جلسه نیاز به لیزر دارند تا اثربخشی لیزر کامل شود، اما برای درمان دردهای حاد بین ۳ تا ۶ جلسه لیزر نیاز است.
مؤمن زاده افزود: لیزر تقریباً به همه بخش‌های پزشکی و پیراپزشکی کمک می‌کند یا در همه این بخش‌ها کاربرد ویژه دارد. در واقع، تمامی رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی به یک شکلی دارند از ابزارهای لیزری استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: از لیزر می‌توان به عنوان یک حوله داغ تا جراحی‌های پیشرفته استفاده کرد. لیزر را می‌توان در ساده‌ترین آسیب‌ها مثل کشیدگی ساده تا جراحی‌های بسیار پیشرفته استفاده کرد.
مؤمن زاده به دیگر کاربردهای لیزر در حوزه پزشکی اشاره کرد و گفت: لیزر در تخصص‌هایی مانند فیزیوتراپی و طب فیزیکی به عنوان یک ابزار اصلی هم استفاده می‌شود.
وی اظهار داشت: لیزر وریدی هم داریم که مانند سرم، مستقیماً در رنگ‌ها تابانده می‌شود که در بیماری‌های داخلی و دردهای کل بدن استفاده می‌شود همچنین لیزر برای برخی از دردهای موضعی هم استفاده می‌شود.
مؤمن زاده با اشاره به اینکه لیزر در درمان واریس هم کاربرد دارد، گفت: لیزر می‌تواند در درمان درد دیسک کمر و گردن به عنوان یک ابزار شبیه به تیغ جراحی بدون نیاز به بیهوشی و جراحی باز استفاده شود.
وی افزود: لیزر در کشور به عنوان یک وسیله درمانی برای درد دیسک کمر و گردن که نیاز به جراحی ندارد یا با فیزیوتراپی و درمان‌های غیرتهاجمی قابل درمان هستند استفاده کرد.
مؤمن زاده با عنوان این مطلب که یکی دیگر از کاربردهای لیزر در حوزه تخصص پوست و زیبایی است، ادامه داد: مردم بیشترین کاربرد لیزر را در حوزه تخصص پوست و زیبایی می‌شناسند اما واقعیت این است که لیزر علاوه بر پوست، در حوزه‌هایی مانند تشخیص و درمان درد و تخصص داخلی، جراحی و طب فیزیکی و فیزیوتراپی و… استفاده می‌شود.
نایب رئیس انجمن لیزر پزشکی ایران افزود: در حال حاضر خیلی از آزمایشگاه‌های کشور، تست خون یا روی بافت از لیزر استفاده می‌کنند. همچنین بخش بزرگی از تحقیقات بر روی حیوانات در حوزه‌های علوم پایه از طریق لیزر انجام می‌گیرد.
مؤمن زاده با عنوان این مطلب که ما در کنگره لیزر دو هدف اصلی را دنبال می‌کنیم، افزود: هدف اول، آشنایی بیشتر مردم با کاربردهای لیزر در حوزه پزشکی است و هدف دوم، اطلاعاتی است که در مورد لیزر به کاربران پزشکی اعم از پزشک و پرستار ارائه می‌شود.
پروفسور دکتر سیروس مومن‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه و نایب رئیس انجمن لیزر، به مناسبت روز پرستار پیامی صادر کرد. ایشان در این پیام با تبریک این روز به تمامی پرستاران سراسر کشور، از زحمات بی‌وقفه و ایثارگری‌های این قشر محترم تقدیر کردند.
دکتر مومن‌زاده با اشاره به نقش حیاتی پرستاران در نظام بهداشت و درمان کشور، بر اهمیت حمایت و توجه بیشتر به این قشر تأکید کردند. ایشان همچنین گفتند که پرستاران با فداکاری‌های خود در مواقع بحرانی و شرایط سخت، در خط مقدم سلامت جامعه قرار دارند. پروفسور مومن‌زاده در ادامه، یادآور شدند که همواره باید برای ارتقاء وضعیت شغلی و اجتماعی پرستاران تلاش کرد.
این استاد برجسته دانشگاه افزود که پرستاران نه تنها در عرصه پزشکی، بلکه در ایجاد آرامش و اعتماد در بیماران نیز نقشی بی‌بدیل دارند. در نهایت، ایشان با آرزوی سلامت و موفقیت برای همه پرستاران، از خداوند خواستند که همیشه سلامت و سرافراز باشند.
