بایگانی‌های خدمات درمان جسمی

بلاک عصب به معنی مسدود کردن انتقال های پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی حسی (در بلاک موقتی) و مواد تخریب کننده عصب (در بلاک دائمی) گفته می شود. در مواردی دارو های ضد التهابی نیز به محل عصب تزریق می شوند که باعث کاهش التهاب عصب و شروع فرآیند بهبودی می شوند.

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

نخاع در تمام طول ستون فقرات، در داخل مهره ها، توسط 3 لایه مختلف پوشیده شده است که خارجی ترین لایه دورا (Dura) نام دارد. به فضای بین این لایه و سطح داخلی مهره های ستون فقرات فضای اپیدورال گفته می شود که با بافت چربی و عروق کوچک پر شده است.

در تصاویر زیر این فضا با هایلایت سبز نشان داده شده اسـت:

به دلیل نزدیکی این لایه با نخاع می توان برای انجام بلاک اعصاب نخاعی (اعصابی که مستقیما از نخاع خارج می شوند) از تزریق دارو های بی حسی به داخل این فضا استفاده نمود. بعد از تزریق دارو های بی حسی به این فضا، با پخش شدن موضعی دارو ها اعصاب نخاعی مجاور محل تزریق بلاک می شوند.

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

در حال حاضر از تصویربرداری های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختار های داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می شود. تصویربرداری سونوگرافی یکی از در دسترس ترین روش های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است. سونوگرافی برتری هایی نسبت به دیگر روش ها دارد که از بین آن ها می توان به مشاهده عروق حین تزریق و جلوگیری از تزریق داخل عروقی و عدم تابش پرتو های یونیزان به بیمار (تصویربرداری با پرتوهای یونیزان مانند فلورسکوپی در خانم های باردار ممنوع است) اشاره کرد.

همچنین پزشک می تواند با مشاهده ساختار های داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می دهد و به دلیل بالا تر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می کند. به دلیل عدم عبور مناسب امواج فراصوت از بافت چربی در افراد با چاقی شدید معمولا از نوع دیگری از تصویربرداری استفاده می شود.

کاربرد ها

در روش پاراورتبرال انجام این بلاک، سوزن از سمت کنار مهره ها به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. بلاک اپیدروال سینه ای با روش پاراورتبرال اکثرا برای انجام بلاک در سطح میانی ستون مهره های سینه ای استفاده می شود، چون در این قسمت از ستون مهره های زوائد خاری پشت مهره ها با زاویه بیشتری به پایین می آیند و استفاده از روش میدلاین در این نواحی سخت تر است. بسته به شرایط بیمار ممکن است روش های دیگر انجام این بلاک برای بیمار مناسب تر باشند.

بلاک اپیدورال سینه ای برای تشخیص و درمان درد های قفسه سینه و داخل شکمی کاربرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد یعنی عصب نخاعی بلاک شده در ایجاد درد برای بیمار یا انتقال پیام های درد نقش داشته است. در صورتی که برای کنترل درد نیاز به انجام بلاک دائمی اعصاب نخاعی باشد (مانند افراد مبتلا به سرطان) می توان با انجام بلاک اپیدورال و بلاک کردن موقتی عصب نخاعی مسئول میزان بی دردی و اختلال حرکتی بعد از انجام بلاک دائمی را پیشبینی کرد. دیگر استفاده بلاک اپیدورال سینه ای در کنترل درد های حاد و اورژانسی مانند درد بعد از جراحی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی)، درد ناشی از هرپس زوستر حاد (زونا) و درد های ناشی از سرطان قفسه سینه و داخل شکمی است. از دیگر شرایط حادی که می توان درد با انجام بلاک اپیدورال کنترل کرد درد های ناشی از نارسایی عروقی (مانند درد ناشی از سرمازدگی اندام ها) است.

این بلاک برای کنترل درد و درمان بیماری های مزمن و خوش خیم زیر کاربرد دارد:

رادیکولوپاتی سینه ای (تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی سینه ای که باعث درد منتشر شونده از ستون فقرات به قفسه سینه و شکم می شود)، درد بعد از لایمنکتومی سینه ای، درد شکستگی مهره های سینه ای، درد نوروپاتی (اختلال اعصاب) ناشی از دیابت، درد ناشی از پانکراتیت مزمن، نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی، نورالژی (اختلال اعصاب که باعث درد می شود) بعد از ابتلا به هرپس، دیستروفی سمپاتیکی رفلکسی (اختلال اعصاب سمپاتیکی که باعث قرمزی، درد سوزشی و حساسیت به لمس می شود)، و سندروم های درد شکم. در افراد مبتلا به سرطان یا تومور در ناحیه قفسه سینه و جدار شکم می توان با انجام بلاک اپیدورال درد ناشی از سرطان را کنترل نمود. بلاک اپیدورال سینه ای به خصوص برای کنترل درد های ناشی از تهاجم تومور به ستون فقرات موثر است.

ممنوعیت ها

در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئید ها) باید در پیگیری ها به دنبال نشانه های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. تزریق در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل تزریق و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک اپیدورال سینه ای با روش پاراورتبرال سوزن از سمت کنار مهره ها، در فاصله 2.5 سانتی متر از خط وسط، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. بیمار به حالت نشسته قرار می گیرد و بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی روی ستون فقرات بیمار قرار می گیرد و با کمک تصویربرداری و لمس استخوان های ستون فقرات سینه ای محل ورود سوزن مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل ورود سوزن:

محل قرارگیری پروب سونوگرافی:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده فضای پاراورتبرال (ناحیه سبز):

نحوه انجام بلاک و تصویر سونوگرافی نشان دهنده سوزن (N) در فضای اپیدورال:

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می گیرند تا اثربخشی تزریق ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت محل تزریق ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می توان از سوزن های نازک، گذاشتن پک های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.

عوارض خطرناک تر مانند تزریق به فضا های عمقی تر و تزریق داخل عروق فضای اپیدورال تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتند و میزان تزریق به فضای های عمقی تر کمتر از 0.5% است و میزان تزریق داخلی عروقی بین 0.5% تا 1% است و در خانم های باردار یا افراد با توده شکمی ضایع تر است. حتی با این احتمالات کم نیز باید تمام بیماران تا مدتی تحت نظر قرار بگیرند تا از به وجود نیامدن این عوارض اطمینان حاصل شود. لازم به ذکر است که در روش ترانس فورمینال احتمال آسیب دیدن اعصاب نخاعی نسبت به دیگر روش های انجام بلاک اپیدورال بیشتر است.

دیگر عارضه احتمالی این تزریق افزایش درد موقتی است که در بعضی از بیماران اتفاق می افتد و به دلیل ورود سوزن به بافت است و خود به خود بهبود پیدا می کند. عفونت محل تزریق به ندرت و اکثرا در بیماران با نقص سیستم ایمنی (دیابت، سرطان، …) اتفاق می افتد و به دلیل انجام پروسیجر به صورت استریل نادر است.

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

در تصاویر زیر این فضا با هایلایت سبز نشان داده شده اسـت:

برتری های تصویربرداری فلوروسکوپی

در گذشته به دلیل عدم دسترسی به تصویربرداری های همزمان حین تزریق، اکثر تزریقات مدیریت درد با استفاده از مشخص کردن ساختار های آناتومیک بدن با لمس محل تزریق انجام می شدند. عیب این روش ها دقت پایین آن ها در مشخص کردن محل دقیق تزریق و امکان اشتباه قرار گرفتن سوزن داخل بدن (به دلیل عدم مشاهده آن با تصویربرداری همزمان) است. در حال حاضر از تصویربرداری های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختار های داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می شود. تصویربرداری فلوروسکوپی یکی از روتین ترین روش های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است.

فلوروسکوپی برتری هایی نسبت به دیگر روش ها دارد که از بین آن ها می توان به امکان تزریق ماده حاجب (برای تایید درست قرار گرفتن محل نوک سوزن) و عبور پرتو ها از بافت چربی (این موضع در افراد با چاقی شدید کمک کننده است) اشاره کرد. همچنین پزشک می تواند با مشاهده ساختار های داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می دهد و به دلیل بالا تر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می کند. به دلیل استفاده از پرتو های یونیزان در این نوع تصویربرداری، استفاده از آن در خانم ها باردار توصیه نمی شود.

کاربرد ها

در روش پارامدین انجام این بلاک، سوزن با زوایه کمی نسبت به خط وسط ستون مهره به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. بلاک اپیدروال سینه ای با روش پارامدین اکثرا برای انجام بلاک در سطح میانی ستون مهره های سینه ای استفاده می شود، چون در این قسمت از ستون مهره های زوائد خاری پشت مهره ها با زاویه بیشتری به پایین می آیند و استفاده از روش میدلاین در این نواحی سخت تر است. بسته به شرایط بیمار ممکن است روش های دیگر انجام این بلاک برای بیمار مناسب تر باشند.

دیگر استفاده بلاک اپیدورال سینه ای در کنترل درد های حاد و اورژانسی مانند درد بعد از جراحی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی)، درد ناشی از هرپس زوستر حاد (زونا) و درد های ناشی از سرطان قفسه سینه و داخل شکمی است. از دیگر شرایط حادی که می توان درد با انجام بلاک اپیدورال کنترل کرد درد های ناشی از نارسایی عروقی (مانند درد ناشی از سرمازدگی اندام ها) است.

این بلاک برای کنترل درد و درمان بیماری های مزمن و خوش خیم زیر کاربرد دارد:

در افراد مبتلا به سرطان یا تومور در ناحیه قفسه سینه و جدار شکم می توان با انجام بلاک اپیدورال درد ناشی از سرطان را کنترل نمود. بلاک اپیدورال سینه ای به خصوص برای کنترل درد های ناشی از تهاجم تومور به ستون فقرات موثر است.

در تصویر MRI زیر یک تومور در ناحیه ستون فقرات سینه ای نشان داده شده است:

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک اپیدورال سینه ای با روش پارامدین سوزن از کنار خط وسط پشت قفسه سینه از فضای کناری بین زوائد خاری با زوایه کمی، با تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. بیمار به حالت نشسته و خم شده به جلو قرار می گیرد و سر خود را روی حوله ای روی پایه ای قرار می دهد تا زوائد خاری مهره ها از هم فاصله بگیرند و عبور سوزن از بین آن ها آسان تر باشد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب با کمک تصویربرداری و لمس استخوان های ستون فقرات سینه ای محل ورود سوزن مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه انجام بلاک:

تصاویر فلوروسکوپی نشان دهنده سوزن در فضای اپیدورال:

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

با کمک تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه (که می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود)، تزریق داخل عروق فضای اپیدورال (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) ، تزریق به فضا های عمقی تر پوشاننده نخاع (که ممکن است باعث بی حسی کلی نخاعی به صورت خود محدود شونده شود) و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد. عوارض خطرناک تر مانند تزریق به فضا های عمقی تر و تزریق داخل عروق فضای اپیدورال تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتند و میزان تزریق به فضای های عمقی تر کمتر از 0.5% است و میزان تزریق داخلی عروقی بین 0.5% تا 1% است و در خانم های باردار یا افراد با توده شکمی ضایع تر است. حتی با این احتمالات کم نیز باید تمام بیماران تا مدتی تحت نظر قرار بگیرند تا از به وجود نیامدن این عوارض اطمینان حاصل شود.

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

در تصاویر زیر این فضا با هایلایت سبز نشان داده شده اسـت:

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

این بلاک برای کنترل درد و درمان بیماری های مزمن و خوش خیم زیر کاربرد دارد:

در تصویر MRI زیر یک تومور در ناحیه ستون فقرات سینه ای نشان داده شده است:

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک اپیدورال سینه ای با روش پارامدین سوزن از کنار خط وسط پشت قفسه سینه از فضای کناری بین زوائد خاری با زوایه کمی، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. بیمار به حالت نشسته و خم شده به جلو قرار می گیرد و سر خود را روی حوله ای روی پایه ای قرار می دهد تا زوائد خاری مهره ها از هم فاصله بگیرند و عبور سوزن از بین آن ها آسان تر باشد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی روش پشت قفسه سینه بیمار قرار می گیرد و با کمک تصویربرداری و لمس استخوان های ستون فقرات سینه ای محل ورود سوزن مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و محل قرارگیری پروب سونوگرافی در مراحل مختلف تنظیم پروب سونوگرافی:

زاویه نهایی تصویربرداری سونوگرافی:

تصاویر سونوگرافی نشان دهنده فضای اپیدورال (هایلایت سبز) و مسیر عبور سوزن (فلش های مایل، هایلایت قرمز):

نحوه انجام بلاک:

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه (که می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود)، تزریق داخل عروق فضای اپیدورال (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) ، تزریق به فضا های عمقی تر پوشاننده نخاع (که ممکن است باعث بی حسی کلی نخاعی به صورت خود محدود شونده شود) و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد. عوارض خطرناک تر مانند تزریق به فضا های عمقی تر و تزریق داخل عروق فضای اپیدورال تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتند و میزان تزریق به فضای های عمقی تر کمتر از 0.5% است و میزان تزریق داخلی عروقی بین 0.5% تا 1% است و در خانم های باردار یا افراد با توده شکمی ضایع تر است. حتی با این احتمالات کم نیز باید تمام بیماران تا مدتی تحت نظر قرار بگیرند تا از به وجود نیامدن این عوارض اطمینان حاصل شود.

آناتومی شبکه عصبی بازویی

شبکه عصبی بازویی، از به هم رسیدن چندین عصب نخاعی گردنی (اعصابی که مستقیما از نخاع گردنی خارج می شوند) در کنار گردن تشکیل می شود. از این شبکه عصبی در نهایت سه تنه عصبی خارج می شود که از زیر استخوان ترقوه به سمت دست حرکت می کنند و عصب دهی حسی و حرکتی گردن و شانه و تمامی دست را بر عهده دارند.

در تصویر زیر این شبکه عصبی نشان داده شده است:

با توجه به اینکه در روش سوپراکلاویکولار سوزن در ابتدا شبکه عصبی قرار نمی گیرد، بلاک با این روش باعث بی حسی و بی دردی در منطقه شانه نمی شود و بی حسی و بی دردی ایجاد شده توسط این بلاک از قسمت بازو تا نوک انگشتان است. منطقه تحت تاثیر در بلاک شبکه بازویی با روش سوپراکلاویکولار:

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

بلاک شبکه عصبی بازویی برای تشخیص و درمان درد های گردن، شانه و دست کاربرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد یعنی این شبکه عصبی در ایجاد درد برای بیمار نقش داشته است یا پیام های درد را منتقل می کرده است.

دیگر کاربرد این بلاک ایجاد بی حسی برای اعمال جراحی شانه و دست است اما به دلیل تحت بلاک قرار نگرفتن شانه معمولا از این روش برای ایجاد بی حسی برای جراحی شانه استفاده نمی شود.

دیگر استفاده بلاک شبکه بازویی در کنترل درد های حاد و اورژانسی مانند درد های ناشی از سرطان شانه و گردن و دست و به خصوص تومور مهاجم به شبکه بازویی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی)، درد ناشی از هرپس زوستر حاد (زونا) و درد های ناشی از نوریت (التهاب عصب) شبکه عصبی بازویی است. از این بلاک می توان برای درمان دیستروفی سمپاتیکی رفلکسی (اختلال اعصاب سمپاتیکی که باعث قرمزی، درد سوزشی و حساسیت به لمس می شود) نیز استفاده کرد.

در بیمارانی که به دلیلی مانند سرطان نیاز به انجام این بلاک می کنند اما دردشان بعد از مدتی دوباره عود می کند می توان از بلاک دائمی (تخریب عصب) استفاده کرد. برای پیشبینی مقدار بی دردی بعد از بلاک دائمی و مقدار اختلال حرکتی بعد از آن، ابتلا چند بلاک موقتی انجام می شود تا بتوان اثر بلاک دائمی را پیشبینی کرد.

ممنوعیت ها

در بیماران با اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو و یا بیماری) باید قبل از انجام تزریق اختلال را برطرف کرد. در مواردی که اختلال انعقادی به علت دارو باشد (مانند افرادی که دارو های قلبی مصرف می کنند) باید با صلاح دید پزشک این دارو ها قبل از انجام تزریق قطع شوند. البته در افراد مبتلا به سرطان ممکن است به دلیل درد شدید و با توجه به مقدار اختلال انعقادی این بلاک را تحت شرایط خاص و با توجه به تصمیم پزشک انجام داد.

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک شبکه عصبی بازویی با روش سوپراکلاویکولار سوزن از بالای استخوان ترقوه، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت این شبکه عصبی هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به پشت قرار می گیرد و سر خود را به سمت مقابل می چرخاند تا سمت آسیب دیده به سمت بالا قرار بگیرد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی روی گردن بیمار قرار می گیرد و محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس عضلات گردن و استخوان ترقوه مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل ورود سوزن:

محل قرارگیری پروب سونوگرافی:

نحوه انجام بلاک:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده شبکه عصبی بازویی (فلش) و عروق ناحیه (قسمت رنگی):

تصویر سونوگرافی نشان دهنده شبکه عصبی بازویی (فلش):

تصویر سونوگرافی نشان دهنده سوزن در محل شبکه عصبی بازویی (علامت ستاره):

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می گیرند تا اثربخشی تزریق ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت گردن ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می توان از سوزن های نازک، گذاشتن پک های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.

با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه، تزریق داخل عروقی (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) ، تزریق به فضا های عمقی تر و لایه های پوشاننده نخاع، آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن و یا پونوموتوراکس (سوارخ شدن پرده های پوشاننده ریه که می تواند باعث تنگی نفس شود) به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.

در روش سوپراکلاویکولار در 30% موارد عصب فرنیک (که مسئول عصب دهی به دیافراگم است) و در موارد محدود تری عصب راجعه حنجره (که مسئول عصب دهی به تار های صوتی است) نیز بلاک می شوند که به خودی خود خطرناک نیستند اما در بیمارانی که بیماری ریوی دارند بلاک شدن همزمان این دو عصب به همراه بیماری زمینه ای تنفسی می تواند باعث تنگی نفس بیمار شود. پونوموتوراکس در این روش انجام بلاک شبکه عصبی بازویی فقط در 0.5% افراد اتفاق می افتد.

آناتومی شبکه عصبی بازویی

در تصویر زیر این شبکه عصبی نشان داده شده است:

با توجه به اینکه در روش اینفراکلاویکولار سوزن در ابتدا شبکه عصبی قرار نمی گیرد، بلاک با این روش باعث بی حسی و بی دردی در منطقه شانه نمی شود و بی حسی و بی دردی ایجاد شده توسط این بلاک از قسمت آرنج تا نوک انگشتان است. منطقه تحت تاثیر در بلاک شبکه بازویی با روش اینفراکلاویکولار:

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک شبکه عصبی بازویی با روش اینفراکلاویکولار سوزن از زیر استخوان ترقوه، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت این شبکه عصبی هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به پشت قرار می گیرد، بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی بالای قفسه سینه بیمار، در زیر شانه، قرار می گیرد و محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس استخوان ترقوه مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و محل قرارگیری پروب سونوگرافی:

نحوه انجام بلاک:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده سه شاخه انتهایی شبکه عصبی بازویی (حروف M،L،P):

تصویر سونوگرافی نشان دهنده سه شاخه انتهایی شبکه عصبی بازویی (حروف M،L،P) و شریان زیربغلی (قسمت رنگی):

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

در بعضی موارد عصب فرنیک (که مسئول عصب دهی به دیافراگم است) و در موارد محدود تری عصب راجعه حنجره (که مسئول عصب دهی به تار های صوتی است) نیز بلاک می شوند که به خودی خود خطرناک نیستند اما در بیمارانی که بیماری ریوی دارند بلاک شدن همزمان این دو عصب به همراه بیماری زمینه ای تنفسی می تواند باعث تنگی نفس بیمار شود. ریسک پونوموتوراکس در این روش انجام بلاک شبکه عصبی بازویی بیشتر از دیگر روش هاست.

آناتومی شبکه عصبی بازویی

در کنار گردن عضلاتی به نام عضلات اسکالن قرار دارند که در روش اینتراسکالن، سوزن از بین این عضلات به سمت شبکه عصبی هدایت می شود. با توجه به اینکه در روش اینتراسکالن سوزن نسبت به دیگر روش ها در قسمت های اولیه تر شبکه عصبی قرار می گیرد، بلاک با این روش باعث بی حسی و بی دردی در منطقه وسیع تری می شود.

در تصویر زیر این شبکه عصبی با هایلایت سبز و عضلات اسکالن با هایلایت قرمز نشان داده شده است:

منطقه تحت تاثیر در بلاک شبکه بازویی با روش اینتراسکالن:

برتری های تصویربرداری CT Scan

در حال حاضر از تصویربرداری های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختار های داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می شود. تصویربرداری CT Scan یکی از دقیق ترین روش های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است. CT Scan برتری هایی نسبت به دیگر روش ها دارد که از بین آن ها می توان به دقت بسیار بالا، نشان دادن بافت نرم و سخت به صورت همزمان و امکان استفاده از کنتراست اشاره کرد.

همچنین پزشک می تواند با مشاهده ساختار های داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می دهد و به دلیل بالا تر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می کند. به دلیل استفاده از پرتو های یونیزان در این نوع تصویربرداری، استفاده از آن در خانم ها باردار توصیه نمی شود.

کاربرد ها

دیگر کاربرد این بلاک ایجاد بی حسی برای اعمال جراحی شانه و دست است و روش اینتراسکالن به دلیل ایجاد بی دردی در ناحیه ای وسیع تر نسبت به دیگر روش ها روش انتخابی برای ایجاد بی حسی برای اعمال جراحی است.

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک شبکه عصبی بازویی با روش اینترسکالن سوزن از سمت کنار گردن، از بین عضلات اسکالن، با تصویربرداری همزمان CT Scan به سمت این شبکه عصبی هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به پشت قرار می گیرد و سر خود را به سمت مقابل می چرخاند تا سمت آسیب دیده به سمت بالا قرار بگیرد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس عضلات گردن مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان CT Scan وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار:

نحوه انجام بلاک:

تصاویر CT Scan نشان دهنده سوزن بین عضلات اسکالن (بین ScA و ScM در سمت راست تصویر) و تومور گردن (هایلایت قرمز):

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

با کمک تصویربرداری همزمان CT Scan و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه، تزریق داخل عروقی (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) ، تزریق به فضا های عمقی تر و لایه های پوشاننده نخاع، آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن و یا پونوموتوراکس (سوارخ شدن پرده های پوشاننده ریه که می تواند باعث تنگی نفس شود) به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.

در روش اینتراسکالن معمولا عصب فرنیک (که مسئول عصب دهی به دیافراگم است) و در مواردی عصب راجعه حنجره (که مسئول عصب دهی به تار های صوتی است) نیز بلاک می شوند که به خودی خود خطرناک نیستند اما در بیمارانی که بیماری ریوی دارند بلاک شدن همزمان این دو عصب به همراه بیماری زمینه ای تنفسی می تواند باعث تنگی نفس بیمار شود. با توجه به مسیر سوزن (از بالای قفسه سینه و کنار گردن) پونوموتوراکس در این روش انجام بلاک شبکه عصبی بازویی نسبت به دیگر روش ها کمتر اتفاق می افتد.

آناتومی شبکه عصبی بازویی

در تصویر زیر این شبکه عصبی نشان داده شده است:

با توجه به اینکه در روش آگزیلاری سوزن در ابتدا شبکه عصبی قرار نمی گیرد، بلاک با این روش باعث بی حسی و بی دردی در منطقه شانه نمی شود. منطقه تحت تاثیر در بلاک شبکه بازویی با روش آگزیلاری:

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک شبکه عصبی بازویی با روش آگزیلاری سوزن از سمت زیر بغل، در زیر بازو، به سمت این شبکه عصبی هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به پشت قرار می گیرد و دست خود را در کنار بدن به گونه ای قرار می دهد که سطح داخلی بازو بالا قرار بگیرد، بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب محل ورود سوزن با لمس بازو مشخص می شود. در نهایت سوزن وارد بافت می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک آن تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل تزریق:

نحوه انجام بلاک:

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه، تزریق داخل عروقی (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) و یا پونوموتوراکس (سوارخ شدن پرده های پوشاننده ریه که می تواند باعث تنگی نفس شود) به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.

در بعضی موارد عصب فرنیک (که مسئول عصب دهی به دیافراگم است) و در موارد محدود تری عصب راجعه حنجره (که مسئول عصب دهی به تار های صوتی است) نیز بلاک می شوند که به خودی خود خطرناک نیستند اما در بیمارانی که بیماری ریوی دارند بلاک شدن همزمان این دو عصب به همراه بیماری زمینه ای تنفسی می تواند باعث تنگی نفس بیمار شود. لازم به ذکر است که به دلیل انجام بلاک در ناحیه زیر بغل بلاک شدن دو عصب توضیح داده شده و پونوموتوراکس تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتد.

آناتومی شبکه عصبی بازویی

در تصویر زیر این شبکه عصبی نشان داده شده است:

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک شبکه عصبی بازویی با روش آگزیلاری سوزن از سمت زیر بغل، در زیر بازو، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت این شبکه عصبی هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به پشت قرار می گیرد و دست خود را در کنار بدن به گونه ای قرار می دهد که سطح داخلی بازو بالا قرار بگیرد، بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی روی بازوی بیمار قرار می گیرد و محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس بازو مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل تزریق:

محل قرارگیری پروب سونوگرافی:

نحوه انجام بلاک:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده ساختار های داخلی بازو (قسمت های رنگی عروق بازو هستند) و سه شاخه عصبی اصلی دست (Median، Ulnar، Radial):

تصویر سونوگرافی نشان دهنده سه شاخه عصبی اصلی دست (هایلایت قرمز، حروف M،U،R) و دارو بی حسی قرارگرفته در کنار آن ها (هایلایت سبز، LA) :

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه، تزریق داخل عروقی (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) و یا پونوموتوراکس (سوارخ شدن پرده های پوشاننده ریه که می تواند باعث تنگی نفس شود) به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.

در بعضی موارد عصب فرنیک (که مسئول عصب دهی به دیافراگم است) و در موارد محدود تری عصب راجعه حنجره (که مسئول عصب دهی به تار های صوتی است) نیز بلاک می شوند که به خودی خود خطرناک نیستند اما در بیمارانی که بیماری ریوی دارند بلاک شدن همزمان این دو عصب به همراه بیماری زمینه ای تنفسی می تواند باعث تنگی نفس بیمار شود. لازم به ذکر است که به دلیل انجام بلاک در ناحیه زیر بغل بلاک شدن دو عصب توضیح داده شده و پونوموتوراکس تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتد.

بلاک عصب به معنی مسدود کردن انتقال‌های پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی حسی (در بلاک موقتی) و مواد تخریب کننده عصب (در بلاک دائمی) گفته می‌شود. در مواردی داروهای ضد التهابی نیز به محل عصب تزریق می‌شوند که باعث کاهش التهاب عصب و شروع فرآیند بهبودی می‌شوند. در روش رادیوفرکوئنسی به جای تخریب عصب با مواد کشنده عصب از سوزن خاصی استفاده می‌شود که با تولید امواج رادیویی عصب را تخریب می‌کند. در این روش به دلیل عدم نیاز به تزریق دارو عوارض ناشی از تزریق در محل اشتباه هیچ گاه اتفاق نمی‌افتد.

آناتومی عصب اکسیپیتال سوم

عصب اکسیپیتال (به معنی پس سری) سوم از اعصاب نخاعی گردنی (اعصابی که مستقیماً از نخاع خارج می‌شوند) منشأ می‌گیرد و از پشت گردن به سمت بالا حرکت می‌کند تا به ناحیه پس سری و قسمت از سر در پشت گوش‌ها عصب دهی کند. در هر سمت از بدن یک عصب اکسیپیتال سوم وجود دارد که به قسمت پشت سر همان سمت عصب دهی می‌کند اما دقیقاً در خط وسط پشت سر این دو عصب هپوشانی اندکی دارند.

در تصاویر زیر عصب با هایلایت سبز نشان داده شده است:

در تصویر زیر ناحیه عصب دهی توسط عصب اکسیپیتال سوم نشان داده شده است (هایلایت قرمز C2-3):

سردرد اکسیپیتال سوم، سردردی مزمن و روزمره در ناحیه پشت سر به دلیل التهاب عصب اکسیپیتال سوم است که معمولاً بعد از وارد شدن تروما (آسیب فیزیکی) به پشت سر و گردن ایجاد می‌شود. این نوع سردرد بدون سابقه تروما ندرتاً ایجاد می‌شود. به صورت کلی سردرد ناشی از التهاب عصب اکسیپیتال سوم جزو سردردهای شایع نیست و باید بیماران را از جهت علل دیگر سردرد مانند سردردهای تنشی (tension) بررسی کرد.

برتری‌های تصویربرداری فلوروسکوپی

در گذشته به دلیل عدم دسترسی به تصویربرداری‌های همزمان حین تزریق، اکثر تزریقات مدیریت درد با استفاده از مشخص کردن ساختارهای آناتومیک بدن با لمس محل تزریق انجام می‌شدند. عیب این روش‌ها دقت پایین آن‌ها در مشخص کردن محل دقیق تزریق و امکان اشتباه قرار گرفتن سوزن داخل بدن (به دلیل عدم مشاهده آن با تصویربرداری همزمان) است. در حال حاضر از تصویربرداری‌های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختارهای داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می‌شود. تصویربرداری فلوروسکوپی یکی از روتین‌ترین روش‌های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است.

همچنین پزشک می‌تواند با مشاهده ساختارهای داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می‌برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می‌دهد و به دلیل بالاتر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می‌کند. به دلیل استفاده از پرتوهای یونیزان در این نوع تصویربرداری، استفاده از آن در خانم‌ها باردار توصیه نمی‌شود.

کاربردها

بلاک دائمی عصب اکسیپیتال سوم برای درمان سردردهای پشت سر ناشی از اختلال عملکرد عصب اکسیپیتال سوم کاربرد دارد. در بیمارانی که بعد از انجام بلاک موقتی سردردشان بهبود پیدا می‌کند اما بعد از مدتی دوباره درد بیمار عود می‌کند از بلاک دائمی برای ایجاد بی درد استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که قبل از انجام بلاک دائمی باید یک یا چند نوبت بلاک موقتی انجام شود تا بتوان اثربخشی بلاک دائمی را پیشبینی کرد.

ممنوعیت‌ها

در بیماران با اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو و یا بیماری) باید قبل از انجام تزریق اختلال را برطرف کرد. در مواردی که اختلال انعقادی به علت دارو باشد (مانند افرادی که داروهای قلبی مصرف می‌کنند) باید با صلاح دید پزشک این داروها قبل از انجام بلاک قطع شوند. در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئید ها) باید در پیگیری‌ها به دنبال نشانه‌های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. بلاک در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل ورود سوزن و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک عصب اکسیپیتال سوم سوزن از سمت پشت و بالای گردن، با تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی به سمت این عصب هدایت می‌شود. بیمار به حالت خوابیده به شکم قرار می‌گیرد تا پشت گردن به سمت بالا باشد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس استخوان‌های پشت سر مشخص می‌شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی وارد بافت می‌شود و بعد از قرارگیری نوک سوزن در مجاورت عصب اکسیپیتال سوم بلاک انجام می‌شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل ورود سوزن:

نحوه انجام بلاک:

تصویر فلوروسکوپی سوزن در محل عصب اکسیپیتال سوم:

عوارض جانبی احتمالی و روش‌های پیشگیری

تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می‌گیرند تا اثربخشی بلاک ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت گردن ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می‌توان از سوزن‌های نازک، گذاشتن پک‌های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.

با کمک تصویربرداری همزمان فلوروسکوپی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختارهای مجارو مانند شریان و وریدهای ناحیه، آسیب به لایه‌های پوشاننده نخاع و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن به ندرت اتفاق می افتد و می‌توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.

دیگر عارضه احتمالی این تزریق افزایش درد موقتی است که در بعضی از بیماران اتفاق می افتد و به دلیل ورود سوزن به بافت است و خود به خود بهبود پیدا می‌کند. عفونت محل تزریق به ندرت و اکثراً در بیماران با نقص سیستم ایمنی (دیابت، سرطان، …) اتفاق می افتد و به دلیل انجام پروسیجر به صورت استریل نادر است.

نکات کلینیکی

تمام بیمارانی که به دلیل شدت بالای سردرد نیاز به بلاک عصب پیدا می‌کنند باید قبل از انجام بلاک یک تصویربرداری MRI سر انجام دهنده تا از نبودن علل دیگر سردرد مانند توده‌ها داخل جمجمه‌ای اطمینان حاصل شود. علاوه بر MRI سر، رادیوگرافی ستون فقرات گردنی نیز باید برای رد علل مادرزادی اختلال ستون فقرات گردنی نیز قبل از انجام بلاک انجام شود.

آناتومی فضای اپیدورال گردنی

نخاع در تمام طول ستون فقرات، در داخل مهره‌ها، توسط 3 لایه مختلف پوشیده شده است که خارجی‌ترین لایه دورا (Dura) نام دارد. به فضای بین این لایه و سطح داخلی مهره‌های ستون فقرات فضای اپیدورال گفته می‌شود که با بافت چربی و عروق پر شده است.

در تصویر زیر این فضا با هایلایت سبز نشان داده شده اسـت:

به دلیل نزدیکی این لایه با نخاع می‌توان برای انجام بلاک اعصاب نخاعی (اعصابی که مستقیماً از نخاع خارج می‌شوند) از تزریق داروهای بی حسی به داخل این فضا استفاده نمود.

برتری‌های تصویربرداری فلوروسکوپی

در حال حاضر از تصویربرداری‌های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختارهای داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می‌شود. تصویربرداری فلوروسکوپی یکی از روتین‌ترین روش‌های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است.

فلوروسکوپی برتری‌هایی نسبت به دیگر روش‌ها دارد که از بین آن‌ها می‌توان به امکان تزریق ماده حاجب (برای تأیید درست قرار گرفتن محل نوک سوزن) و عبور پرتوها از بافت چربی (این موضع در افراد با چاقی شدید کمک کننده است) اشاره کرد. همچنین پزشک می‌تواند با مشاهده ساختارهای داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می‌برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می‌دهد و به دلیل بالاتر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می‌کند. به دلیل استفاده از پرتوهای یونیزان در این نوع تصویربرداری، استفاده از آن در خانم‌ها باردار توصیه نمی‌شود.

کاربردها

در روش ترانس فورامینال برخلاف روش ترانس لامینار (با عبور سوزن از خط وسط پشت گردن) انجام این بلاک، سوزن از کنار مهره‌های گردنی به سمت فضای اپیدورال هدایت می‌شود. بلاک اپیدروال گردنی با روش ترانس فورامینال روش ارجح انجام این بلاک نیست چون معمولاً عوارض این روش از روش ترانس لامینار بیشتر است اما در بیماری‌هایی که درگیری فقط یک عصب نخاعی مطرح است، مانند رادیکولوپاتی گردنی (که جلوتر توضیح داده می‌شود) اثربخشی این روش معمولاً بیشتر از روش ترانس لامینار است.

بلاک اپیدورال گردنی برای تشخیص و درمان دردهای گردن، سر، شانه‌ها و دست‌ها کاربرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد یعنی عصب نخاعی بلاک شده در ایجاد درد برای بیمار یا انتقال پیام‌های درد نقش داشته است. در صورتی که برای کنترل درد نیاز به انجام بلاک دائمی اعصاب نخاعی باشد (مانند افراد مبتلا به سرطان) می‌توان با انجام بلاک اپیدورال و بلاک کردن موقتی عصب نخاعی مسئول میزان بی دردی و اختلال حرکتی بعد از انجام بلاک دائمی را پیشبینی کرد.

دیگر استفاده بلاک اپیدورال گردنی در کنترل دردهای حاد و اورژانسی مانند درد بعد از جراحی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی)، درد ناشی از هرپس زوستر حاد (زونا) و دردهای ناشی از سرطان در سر و گردن و شانه و دست‌ها است. از دیگر شرایط حادی که می‌توان درد با انجام بلاک اپیدورال کنترل کرد دردهای ناشی از نارسایی عروقی (مانند درد ناشی از سرمازدگی اندام‌ها) و مسمومیت با ارگوتامین است.

در تصویر زیر بیمار مبتلا به هرپس زوستر در ناحیه دست نشان داده است:

این بلاک برای کنترل درد و درمان بیماری‌های مزمن و خوش خیم زیر کاربرد دارد:

رادیکولوپاتی گردنی (تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی گردنی که باعث درد منتشر شونده از گردن به شانه‌ها و دست‌ها می‌شود)، اسپوندیلوزیس گردنی، درد بعد از لایمنکتومی گردن، سردرد تنشی (Tension)، درد عضو شبح (درد در اندامی که قطع شده است)، درد شکستگی مهره‌های گردنی، درد نوروپاتی (اختلال اعصاب) ناشی از دیابت، نوروپاتی ناشی از شیمی درمانی، نورالژی (اختلال اعصاب که باعث درد می‌شود) بعد از ابتلا به هرپس، دیستروفی سمپاتیکی رفلکسی (اختلال اعصاب سمپاتیکی که باعث قرمزی، درد سوزشی و حساسیت به لمس می‌شود)، و سندروم‌های درد شانه و گردن.

در مطالعات جدید نشان داده است که در صورت نیاز به قطع کردن اندام می‌توان با انجام بلاک اپیدورال قبل از قطع کردن اندام از به وجود آمدن درد عضو شبح بعد از قطع کردن اندام جلوگیر کرد.

در افراد مبتلا به سرطان یا تومور در ناحیه سر، صورت، گردن، ستون فقرات، شانه‌ها، دست‌ها و قسمت فوقانی قفسه سینه می‌توان با انجام بلاک اپیدورال درد ناشی از سرطان را کنترل نمود. بلاک اپیدورال گردنی به خصوص برای کنترل دردهای ناشی از تهاجم تومور به ستون فقرات مؤثر است.

تصویر MRI نشان دهنده تهاجم تومور به نخاع گردنی:

ممنوعیت‌ها

در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئید ها) باید در پیگیری‌ها به دنبال نشانه‌های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. تزریق در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل تزریق و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.

نحوه انجام بلاک

برای انجام بلاک اپیدورال گردنی با روش ترانس لامینار سوزن از سمت خط وسط پشت گردن، با تصویربرداری همزمان سونوگرافی به سمت فضای اپیدورال هدایت می شود. این روش (ترانس لامینار با عبور سوزن از خط وسط به سمت فضای اپیدورال) روش ارجح انجام بلاک اپیدورال گردنی است.

بیمار به حالت خوابیده به شکم قرار می گیرد تا پشت گردن به سمت بالا باشد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب پروب سونوگرافی روی گردن بیمار قرار می گیرد و محل ورود سوزن با کمک تصویربرداری و لمس استخوان های پشت گردن مشخص می شود. در نهایت سوزن با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی وارد بافت می شود و تزریق انجام می شود.

نحوه قرارگیری بیمار و مشخص کردن محل ورود سوزن:

محل قرارگیری پروب سونوگرافی:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده مهره های ستون فقرات گردنی:

تصویر سونوگرافی نشان دهنده مسیر عبور سوزن (فلش ها):

نحوه انجام بلاک:

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

با کمک تصویربرداری همزمان سونوگرافی و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه (که می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود)، تزریق داخل عروق فضای اپیدورال (که می تواند باعث مسمومیت بیمار شود) ، تزریق به فضا های عمقی تر پوشاننده نخاع (که ممکن است باعث بی حسی کلی نخاعی به صورت خود محدود شونده شود) و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد. عوارض خطرناک تر مانند تزریق به فضا های عمقی تر و تزریق داخل عروق فضای اپیدورال تقریبا هیچگاه اتفاق نمی افتند و میزان بروز آن ها حدود 0.5% است اما باید تمام بیماران تا مدتی تحت نظر قرار بگیرند تا از به وجود نیامدن این عوارض اطمینان حاصل شود.

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

برتری های تصویربرداری فلوروسکوپی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی فضای اپیدورال سینه ای

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی شبکه عصبی بازویی

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

آناتومی شبکه عصبی بازویی

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی شبکه عصبی بازویی

کاربرد ها

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی شبکه عصبی بازویی

برتری های تصویربرداری سونوگرافی

ممنوعیت ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

آناتومی عصب اکسیپیتال سوم

برتری‌های تصویربرداری فلوروسکوپی

کاربردها

ممنوعیت‌ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش‌های پیشگیری

نکات کلینیکی

آناتومی فضای اپیدورال گردنی

برتری‌های تصویربرداری فلوروسکوپی

کاربردها

ممنوعیت‌ها

نحوه انجام بلاک

عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری

شماره تلفن های کلینیک

آدرس کلینیک