نوار عصب و عضله (الکترومیوگرافی): تشخیص عملکرد عصب‌های محیطی بدن

مقدمه

الکترومیوگرافی (EMG) یکی از روش‌های تشخیصی مهم در پزشکی است که به بررسی فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب محیطی بدن می‌پردازد. این روش می‌تواند اطلاعات حیاتی در مورد عملکرد عصب‌های محیطی و سلامت عضلات ارائه دهد. تست EMG معمولاً برای تشخیص بیماری‌های عصبی-عضلانی، آسیب‌های عصب و سایر مشکلات سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فیزیولوژی عصب‌های محیطی

عصب‌های محیطی وظیفه انتقال پیام‌های عصبی بین مغز، نخاع و سایر بخش‌های بدن را بر عهده دارند. این عصب‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• عصب‌های حرکتی: مسئول کنترل حرکت عضلات هستند.
• عصب‌های حسی: وظیفه انتقال اطلاعات حسی مانند درد، لمس و دما را دارند.

هرگونه آسیب به این عصب‌ها می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، بی‌حسی یا درد شود.

نحوه انجام تست نوار عصب و عضله

تست EMG شامل دو بخش اصلی است:

1. بررسی هدایت عصبی (NCS – Nerve Conduction Study)
   • در این بخش، پزشک الکترودهایی را روی پوست بیمار قرار می‌دهد و یک تحریک الکتریکی ضعیف به عصب اعمال می‌شود.
   • میزان هدایت و پاسخ عصب اندازه‌گیری می‌شود که می‌تواند وجود آسیب عصبی را مشخص کند.
2. الکترومیوگرافی سوزنی (Needle EMG)
   • در این مرحله، یک الکترود سوزنی ظریف به داخل عضله وارد می‌شود تا فعالیت الکتریکی عضله بررسی شود.
   • این تست می‌تواند نشان دهد که آیا عضله به‌درستی کار می‌کند یا دچار آسیب شده است.

کاربردهای بالینی و بیماری‌های قابل تشخیص با EMG

EMG به عنوان یک ابزار تشخیصی در بسیاری از بیماری‌های عصبی و عضلانی کاربرد دارد، از جمله:

1. بیماری‌های نوروپاتیک
   • نوروپاتی دیابتی
   • سندرم تونل کارپال
   • سندرم گیلن-باره
2. بیماری‌های عضلانی (میوپاتی‌ها)
   • دیستروفی عضلانی
   • پلی‌میوزیت
   • میاستنی گراویس
3. اختلالات مرتبط با فشار روی عصب
   • فتق دیسک بین‌مهره‌ای
   • تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار یا سیاتیک
4. بیماری‌های نورون حرکتی
   • اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
   • آتروفی عضلانی نخاعی (SMA)

مزایا، محدودیت‌ها و عوارض جانبی EMG

مزایا:

• تشخیص سریع و دقیق مشکلات عصبی و عضلانی
• کمک به تعیین شدت آسیب عصبی
• ارائه اطلاعات تکمیلی برای روش‌های تصویربرداری مانند MRI

محدودیت‌ها:

• نیاز به همکاری بیمار در هنگام انجام تست
• وابستگی به مهارت پزشک برای تفسیر نتایج

عوارض جانبی:

• درد خفیف و ناراحتی در محل ورود سوزن
• احتمال کبودی یا التهاب در ناحیه تست
• در موارد نادر، خطر عفونت در محل سوزن‌گذاری

نتیجه‌گیری

تست الکترومیوگرافی یکی از روش‌های ارزشمند در تشخیص اختلالات عصبی و عضلانی است. این تست می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علت ضعف عضلانی، درد یا بی‌حسی را شناسایی کرده و درمان مناسبی را برای بیمار تجویز کنند. با پیشرفت فناوری و بهبود روش‌های تشخیصی، دقت و کارایی تست EMG بهبود یافته و امکان تشخیص زودهنگام بیماری‌ها افزایش یافته است.