مقدمه
دردهای ناشی از دیسک کمر و گردن به عنوان یکی از مشکلات شایع میان بزرگسالان و حتی برخی افراد جوان، اغلب نتیجه فشار بر اعصاب نخاعی یا التهابات ناشی از بیرون‌زدگی دیسک‌ها است. یکی از روش‌های مدرن و کارآمد برای درمان این نوع دردها استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی مانند PLDD (Percutaneous Laser Disc Decompression) است. این روش که با نام “لیزر دیسک” نیز شناخته می‌شود، توانسته به عنوان یک جایگزین غیرتهاجمی برای جراحی‌های باز، توجه بسیاری از بیماران و پزشکان را جلب کند.
دیسک‌های ستون فقرات: عملکرد و مشکلات
ستون فقرات شامل مهره‌هایی است که به وسیله دیسک‌های بین‌مهره‌ای از هم جدا شده‌اند. این دیسک‌ها از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند: بخش خارجی به نام آنولوس فیبروزوس (Annulus Fibrosus) که یک لایه‌ی محکم و سخت است و بخش داخلی به نام نوکلئوس پولپوسوس (Nucleus Pulposus) که حالت ژلاتینی دارد. این دیسک‌ها به عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و باعث می‌شوند مهره‌ها به خوبی حرکت کنند.
گاهی اوقات به دلیل فرسودگی، تصادف یا فشارهای مکرر، دیسک دچار آسیب می‌شود. در این حالت، بخش ژلاتینی می‌تواند از طریق پارگی‌های موجود در لایه خارجی به بیرون نشت کند که به آن بیرون‌زدگی یا فتق دیسک گفته می‌شود. این بیرون‌زدگی می‌تواند به اعصاب نخاعی فشار وارد کند و باعث درد، بی‌حسی یا حتی ضعف عضلانی در نواحی کمر، پاها یا گردن شود.
روش‌های درمانی سنتی
درمان دیسک‌های بیرون زده ممکن است شامل روش‌های محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی، و یا تزریق استروئید باشد. در صورت عدم بهبود، روش‌های جراحی به عنوان آخرین راه‌حل مطرح می‌شوند. جراحی‌های باز سنتی مانند دیسکتومی (Discectomy) یا لامینکتومی (Laminectomy) معمولاً نیاز به بستری طولانی مدت و دوره نقاهت طولانی دارند و ممکن است خطرات جانبی و عوارضی را به همراه داشته باشند.
PLDD: روش نوین درمان دیسک
PLDD یا کاهش فشار دیسک با لیزر از طریق پوست یک روش جراحی کم‌تهاجمی است که با استفاده از انرژی لیزر، به کاهش حجم دیسک بیرون زده و کاهش فشار بر روی اعصاب نخاعی کمک می‌کند. این روش که اولین بار در دهه ۱۹۸۰ معرفی شد، از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک در پوست و قرار دادن یک سوزن مخصوص به دیسک معیوب انجام می‌شود.
مراحل انجام PLDD
- بی‌حسی موضعی: بیمار تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد تا درد و ناراحتی به حداقل برسد. از آنجا که این روش کم‌تهاجمی است، نیازی به بیهوشی عمومی نیست.
- استفاده از فلوروسکوپی: پزشک با استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری مانند فلوروسکوپی یا سی‌تی اسکن، موقعیت دقیق دیسک آسیب‌دیده را تعیین می‌کند.
- ورود سوزن مخصوص: یک سوزن نازک از طریق پوست به داخل دیسک معیوب وارد می‌شود.
- استفاده از لیزر: یک فیبر نوری متصل به لیزر از طریق سوزن وارد دیسک می‌شود. لیزر با انرژی خود به کاهش حجم نوکلئوس پولپوسوس کمک می‌کند. این کار باعث می‌شود فشار داخل دیسک کاهش یابد و در نتیجه فشار بر روی اعصاب نخاعی نیز کاهش یابد.
- تخلیه مایع دیسک: با استفاده از انرژی لیزر، بخشی از مایع داخلی دیسک تبخیر می‌شود و در نتیجه حجم کلی دیسک کاهش پیدا می‌کند.
مزایای PLDD
- کم‌تهاجمی بودن: از آنجا که این روش از طریق یک سوراخ کوچک در پوست انجام می‌شود، نیازی به برش‌های بزرگ جراحی نیست.
- دوره بهبودی سریع: بیمار پس از انجام PLDD معمولاً تنها چند ساعت تحت نظر قرار می‌گیرد و پس از آن می‌تواند به خانه بازگردد. دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تر از جراحی‌های سنتی است.
- بدون نیاز به بیهوشی عمومی: این روش با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین خطرات مرتبط با بیهوشی عمومی وجود ندارد.
- کاهش خطر عوارض: به دلیل عدم نیاز به برش‌های بزرگ و دستکاری مهره‌ها، خطرات جراحی‌هایی مانند عفونت، خونریزی و آسیب‌های عصبی به حداقل می‌رسد.
- قابلیت تکرار: در صورتی که دیسک‌های دیگر نیز دچار مشکل شوند یا عوارض جدیدی ایجاد شود، PLDD می‌تواند دوباره انجام شود.
تفاوت PLDD با جراحی‌های سنتی
جراحی‌های سنتی دیسک معمولاً شامل برداشتن بخش معیوب دیسک یا حتی برداشتن کامل دیسک است. این جراحی‌ها نیاز به باز کردن ناحیه مهره‌ها و دستکاری اعصاب دارند که می‌تواند به عوارضی همچون عفونت یا آسیب‌های عصبی منجر شود. در مقابل، PLDD از لیزر برای کاهش حجم دیسک و فشار بر روی اعصاب استفاده می‌کند و به همین دلیل، هیچ نیازی به دستکاری فیزیکی مهره‌ها یا دیسک نیست. این باعث می‌شود که PLDD بسیار کم‌تهاجمی‌تر و ایمن‌تر باشد.
موارد کاربرد PLDD
PLDD برای درمان موارد مختلفی از مشکلات دیسکی به کار می‌رود. برخی از این موارد شامل:
- فتق دیسک کمر: PLDD به کاهش حجم دیسک‌های بیرون زده کمر که باعث درد در ناحیه پایین کمر و پاها می‌شوند کمک می‌کند.
- فتق دیسک گردن: این روش همچنین برای دیسک‌های بیرون زده گردن که باعث درد گردن و بازوها می‌شوند مناسب است.
- درد مزمن دیسک: بیمارانی که به دلیل مشکلات دیسکی مزمن دچار درد شده‌اند و به درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخ نداده‌اند، می‌توانند از PLDD بهره‌مند شوند.
محدودیت‌ها و عوارض احتمالی
با وجود مزایای PLDD، این روش برای همه بیماران مناسب نیست. برخی از محدودیت‌ها شامل:
- اندازه فتق دیسک: PLDD برای دیسک‌هایی که بیرون‌زدگی کمتری دارند مؤثرتر است. در موارد فتق‌های بزرگ، ممکن است به جراحی‌های تهاجمی‌تر نیاز باشد.
- بیماری‌های همراه: بیماران با بیماری‌های همزمان دیگر یا عفونت‌های فعال ممکن است کاندیدای مناسبی برای PLDD نباشند.
- عوارض نادر: هرچند عوارض این روش نادر است، اما ممکن است شامل التهاب موقت یا آسیب به اعصاب مجاور باشد.
نتایج و بازخورد بیماران
مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۷۰٪ از بیمارانی که تحت عمل PLDD قرار گرفته‌اند، بهبود قابل توجهی در درد و عملکرد خود تجربه کرده‌اند. همچنین بازخورد بیماران نشان می‌دهد که این روش به دلیل کم‌تهاجمی بودن و زمان کوتاه بهبودی، مورد استقبال بسیاری از افراد قرار گرفته است.
نتیجه‌گیری
PLDD یا عمل دیسک با لیزر از طریق پوست یک روش نوین، کم‌تهاجمی و مؤثر برای درمان مشکلات دیسک کمر و گردن است. با استفاده از این روش، بیماران می‌توانند بدون نیاز به جراحی‌های تهاجمی، درد و علائم ناشی از فتق دیسک را کاهش دهند. PLDD به دلیل مزایای فراوانی که دارد، گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از افرادی است که به درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخ نداده‌اند و از دردهای شدید دیسکی رنج می‌برند. با این حال، ارزیابی دقیق هر بیمار و مشورت با متخصص ستون فقرات برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است.
