درد نوروپاتیک (Neuropathic Pain)؛ علل، علائم و درمان
«درد نوروپاتیک یا درد عصبی یکی از شایع‌ترین انواع درد مزمن است که با گزگز، سوزش و تیرکشیدن در اندام‌ها بروز می‌کند. در این مقاله با علت‌ها، علائم و بهترین روش‌های درمان درد نوروپاتیک آشنا شوید.»
درد نوروپاتیک چیست؟
درد نوروپاتیک (Neuropathic Pain) نوعی درد مزمن است که در اثر آسیب یا اختلال در سیستم عصبی محیطی یا مرکزی ایجاد می‌شود. برخلاف دردهای عضلانی یا اسکلتی، این نوع درد به علت تحریک مستقیم اعصاب رخ می‌دهد و معمولاً به صورت سوزش، تیرکشیدن، مورمور، بی‌حسی یا شوک الکتریکی احساس می‌شود.
علل درد نوروپاتیک
علت‌های مختلفی می‌توانند باعث بروز درد عصبی شوند، از جمله:
-
نوروپاتی دیابتی: شایع‌ترین علت درد عصبی در بیماران دیابتی
-
آسیب‌های نخاعی یا ضربه به اعصاب
-
بیماری‌های التهابی و خودایمنی مانند ام‌اس (MS)
-
عفونت‌ها مثل زونا (هرپس زوستر)
-
جراحی یا قطع عضو (درد اندام فانتوم)
-
تومورهای عصبی یا فشردگی عصب (مانند فتق دیسک کمر یا گردن)
علائم درد عصبی (نوروپاتیک)
بیماران مبتلا به درد نوروپاتیک ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
-
احساس سوزش یا گرمای شدید در اندام‌ها
-
تیرکشیدن یا شوک الکتریکی ناگهانی
-
گزگز، مورمور یا بی‌حسی دست و پا
-
حساسیت شدید به لمس (آلودینیا)
-
درد مداوم و مزمن حتی در حالت استراحت
روش‌های تشخیص درد نوروپاتیک
برای تشخیص این درد، پزشک ابتدا شرح حال و معاینه عصبی انجام می‌دهد و در صورت نیاز از ابزارهای زیر استفاده می‌کند:
-
نوار عصب و عضله (EMG / NCV)
-
MRI یا CT اسکن برای بررسی نخاع و اعصاب
-
آزمایش خون در صورت شک به دیابت یا بیماری‌های متابولیک
درمان درد نوروپاتیک
درمان این نوع درد ترکیبی از دارو، روش‌های غیرجراحی و اقدامات مداخله‌ای است.
۱. دارودرمانی
-
داروهای ضدتشنج (گاباپنتین، پره‌گابالین)
-
داروهای ضدافسردگی (دولوکستین، آمی‌تریپتیلین)
-
پماد یا ژل‌های موضعی (لیدوکائین، کپسایسین)
-
مسکن‌ها در موارد حاد
۲. روش‌های غیرجراحی
-
فیزیوتراپی و ورزش درمانی
-
تحریک الکتریکی عصب (TENS)
-
تکنیک‌های روانشناسی مانند CBT برای مدیریت استرس و درد
۳. درمان‌های مداخله‌ای در کلینیک درد
-
بلاک عصبی: تزریق داروهای بی‌حسی و ضدالتهاب اطراف عصب
-
رادیوفرکوئنسی (RF): تخریب کنترل‌شده عصب با امواج رادیویی
-
تحریک نخاعی (SCS): کاشت الکترود برای کاهش انتقال پیام‌های درد
تفاوت درد نوروپاتیک با درد عضلانی
| ویژگی‌ها | درد نوروپاتیک (عصبی) | درد عضلانی/اسکلتی |
|---|---|---|
| نوع درد | سوزش، تیرکشنده، شوکی | کوفتگی، فشار، گرفتگی |
| محل بروز | مسیر عصب | عضله یا مفصل |
| علت | آسیب یا اختلال عصب | آسیب عضلانی، کشیدگی، التهاب |
| درمان | داروهای عصبی، بلاک عصب | داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی |
جمع‌بندی
درد نوروپاتیک یکی از پیچیده‌ترین و آزاردهنده‌ترین انواع درد است که می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را به شدت کاهش دهد. تشخیص دقیق علت و استفاده از ترکیب درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و روش‌های مداخله‌ای در کلینیک درد، بهترین راه برای کنترل و کاهش این نوع درد به شمار می‌رود.
