درد مزمن یکی از شایع‌ترین مشکلات در میان بیماران امروزی است که می‌تواند زندگی روزمره را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. یکی از روش‌های پیشرفته و مؤثر در تشخیص و درمان دردهای مزمن، بلوک عصبی (Nerve Block) است. اما در دنیای پزشکی، دو نوع بلاک وجود دارد که هدف‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند: بلاک تشخیصی و بلاک درمانی.
در این مقاله، به زبان ساده و علمی تفاوت این دو روش را بررسی می‌کنیم تا بدانید در چه شرایطی از هرکدام استفاده می‌شود و چه نتایجی دارند.
بلوک عصبی به تزریق دارو (معمولاً داروی بی‌حسی یا ضد التهاب) در اطراف یک عصب یا گروهی از اعصاب گفته می‌شود تا انتقال پیام‌های درد از آن ناحیه به مغز مسدود شود. این روش با هدایت سونوگرافی یا فلوروسکوپی (اشعه X زنده) انجام می‌شود و معمولاً بخشی از درمان‌های کم‌تهاجمی برای کنترل درد است.
بلاک تشخیصی بیشتر با هدف یافتن منبع اصلی درد انجام می‌شود.
در این روش، پزشک مقدار کمی داروی بی‌حسی را در محل مشکوک تزریق می‌کند. اگر پس از تزریق، درد بیمار به طور موقت کاهش یا از بین برود، مشخص می‌شود که همان عصب یا ناحیه منشأ درد بوده است.
شناسایی دقیق محل منبع درد
تصمیم‌گیری در مورد مناسب بودن بلاک درمانی یا سایر روش‌ها
جلوگیری از درمان‌های غیرضروری در نواحی اشتباه
فرض کنید بیماری از درد شدید در ناحیه کمر شکایت دارد. پزشک با بلاک تشخیصی روی عصب فاست (Facet Joint Nerve) بررسی می‌کند که آیا درد از این مفصل است یا خیر. اگر درد کاهش یافت، درمان قطعی روی همان ناحیه انجام می‌شود.
بلاک درمانی زمانی انجام می‌شود که منبع درد مشخص شده و هدف اصلی، درمان و تسکین طولانی‌مدت درد است.
در این نوع بلاک، به جای داروی بی‌حسی موقت، از ترکیباتی مانند کورتون (ضد التهاب قوی) یا در موارد خاص از داروهای تخریب‌کننده عصب استفاده می‌شود تا انتقال پیام درد برای مدت طولانی‌تری متوقف شود.
کاهش یا حذف درد برای هفته‌ها یا ماه‌ها
بهبود عملکرد حرکتی بیمار
کاهش نیاز به مصرف داروهای خوراکی مسکن
افزایش کیفیت زندگی بیمار
اگر در بلاک تشخیصی مشخص شود که مفصل فاست منبع درد است، پزشک در مرحله‌ی بعد بلاک درمانی را روی همان مفصل انجام می‌دهد تا درد برای مدت طولانی‌تری کنترل شود.
| ویژگی | بلاک تشخیصی | بلاک درمانی |
|---|---|---|
| هدف | شناسایی منبع درد | درمان و کاهش طولانی‌مدت درد |
| نوع دارو | بی‌حسی موضعی (مانند لیدوکائین) | داروهای ضد التهاب یا تخریب‌کننده عصب |
| مدت اثر | کوتاه‌مدت (چند ساعت) | بلندمدت (چند هفته تا چند ماه) |
| کاربرد | مرحله‌ی اول در روند درمان | مرحله‌ی دوم پس از تشخیص دقیق |
| نتیجه مورد انتظار | تأیید محل منبع درد | تسکین پایدار درد |
بیماران مبتلا به درد مزمن ستون فقرات، گردن، کمر یا شانه
افرادی که به داروهای خوراکی پاسخ نمی‌دهند
بیمارانی که نمی‌خواهند جراحی انجام دهند
کسانی که نیاز به تشخیص دقیق منبع درد دارند
روش کم‌تهاجمی و بدون نیاز به جراحی
انجام سرپایی و بدون بستری شدن
کاهش سریع درد پس از تزریق
کمک به تعیین بهترین روش درمانی
بلاک تشخیصی و درمانی هر دو از ابزارهای مهم در پزشکی درد هستند، اما هدف و ماهیت متفاوتی دارند.
بلاک تشخیصی به پزشک کمک می‌کند محل دقیق درد را بیابد، در حالی که بلاک درمانی با هدف رفع درد و بهبود عملکرد بیمار انجام می‌شود.
ترکیب این دو روش، رویکردی علمی و اثربخش برای کنترل دردهای مزمن بدون نیاز به جراحی است.
اگر از دردهای مزمن مانند کمردرد، گردن‌درد یا درد مفاصل رنج می‌برید،
می‌توانید با کلینیک تخصصی درد تسکین به مدیریت پروفسور دکتر سیروس مومن‌زاده تماس بگیرید.
در این مرکز، انواع بلاک‌های تشخیصی و درمانی با استفاده از تجهیزات پیشرفته و روش‌های کم‌تهاجمی انجام می‌شود.
📞 شماره تماس: 02188460605
📍 آدرس: تهران، خیابان سهروردی، تقاطع مطهری، کوچه آزادی، پلاک 1
🌐 taskinpainclinic.com
