تفاوت‌ بین آرتروز و آرتریت

آرتروز و آرتریت دو اصطلاحی هستند که اغلب به جای یکدیگر به کار می‌روند، اما در واقع تفاوت‌های مهمی بین این دو بیماری وجود دارد. هر دو بر روی مفاصل تأثیر می‌گذارند، اما ماهیت، علل، علائم و درمان‌های آن‌ها متفاوت است. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین آرتروز (Osteoarthritis) و آرتریت (Arthritis) خواهیم پرداخت و نحوه مدیریت و درمان هر کدام را توضیح خواهیم داد.

تعریف آرتروز و آرتریت

آرتروز چیست؟

آرتروز (Osteoarthritis) یک بیماری دژنراتیو و فرسایشی است که بر اثر سایش و تخریب تدریجی غضروف‌های مفصلی رخ می‌دهد. این بیماری معمولاً در افراد مسن شایع‌تر است، اما می‌تواند در اثر عوامل دیگر مانند صدمات مفصلی یا استفاده بیش از حد از مفاصل نیز ایجاد شود. آرتروز معمولاً روی زانوها، لگن، دست‌ها و ستون فقرات تأثیر می‌گذارد.

آرتریت چیست؟

آرتریت (Arthritis) یک اصطلاح کلی است که برای اشاره به بیش از 100 نوع بیماری التهابی مفاصل به کار می‌رود. این بیماری‌ها باعث التهاب، درد و سفتی مفاصل می‌شوند. یکی از شایع‌ترین انواع آرتریت، آرتریت روماتوئید است که یک بیماری خودایمنی محسوب می‌شود.

تفاوت‌های کلیدی بین آرتروز و آرتریت

1. علت ایجاد بیماری

• آرتروز: علت اصلی آن فرسایش و تخریب تدریجی غضروف مفصل است که می‌تواند به دلیل افزایش سن، آسیب‌های مفصلی یا استفاده بیش از حد از مفاصل رخ دهد.
• آرتریت: در اثر التهاب مفاصل ایجاد می‌شود. برخی از انواع آرتریت، مانند آرتریت روماتوئید، به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم خود ایجاد می‌شوند.

2. ماهیت بیماری

• آرتروز: یک بیماری غیر التهابی است و بیشتر به دلیل تغییرات دژنراتیو در مفاصل رخ می‌دهد.
• آرتریت: ماهیت التهابی دارد و در بسیاری از موارد، تورم، قرمزی و گرمی مفاصل مشاهده می‌شود.

3. علائم بالینی

• آرتروز: علائم آن شامل درد مفاصل، سفتی، کاهش دامنه حرکتی و در برخی موارد تغییر شکل مفاصل است.
• آرتریت: علاوه بر درد و سفتی مفاصل، می‌تواند باعث تورم، گرمی مفاصل و حتی علائم سیستمیک مانند تب و خستگی شود.

4. نحوه پیشرفت بیماری

• آرتروز: به‌تدریج و به‌مرور زمان پیشرفت می‌کند.
• آرتریت: معمولاً به‌صورت ناگهانی یا در طول یک دوره کوتاه ظاهر می‌شود و بسته به نوع آن ممکن است شدت آن متغیر باشد.

5. تأثیر بر بدن

• آرتروز: معمولاً فقط مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر دیگر بخش‌های بدن تأثیر خاصی ندارد.
• آرتریت: می‌تواند بر سایر ارگان‌های بدن مانند پوست، چشم‌ها، قلب و ریه‌ها نیز تأثیر بگذارد.

عوامل خطر

عوامل خطر آرتروز:

• افزایش سن
• جنسیت (در زنان شایع‌تر است)
• اضافه وزن
• آسیب‌های قبلی مفصلی
• فعالیت‌های تکراری و فشار بیش از حد بر مفاصل
• زمینه ژنتیکی

عوامل خطر آرتریت:

• عوامل ژنتیکی و ارثی
• بیماری‌های خودایمنی
• عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
• سیگار کشیدن (به‌ویژه در آرتریت روماتوئید)
• جنسیت (آرتریت روماتوئید در زنان شایع‌تر است)

روش‌های تشخیص

تشخیص آرتروز:

• بررسی علائم بالینی و سابقه پزشکی بیمار
• انجام تصویربرداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی (X-ray) و MRI
• آزمایش مایع مفصلی در برخی موارد

تشخیص آرتریت:

• آزمایش خون برای بررسی علائم التهاب و نشانگرهای خودایمنی مانند فاکتور روماتوئید (RF) و آنتی‌بادی‌های ضد CCP
• تصویربرداری پزشکی شامل رادیوگرافی، سونوگرافی و MRI
• بررسی علائم سیستمیک و معاینه فیزیکی

روش‌های درمان

درمان آرتروز:

1. تغییر سبک زندگی
   • کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفاصل
   • ورزش‌های مناسب مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا
   • استفاده از کفش‌های مناسب و کمک‌های حرکتی
2. دارو درمانی
   • داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
   • مسکن‌های موضعی و خوراکی
   • تزریق کورتیکواستروئید یا اسید هیالورونیک به داخل مفصل
3. فیزیوتراپی و درمان‌های مکمل
   • فیزیوتراپی برای بهبود حرکت و کاهش درد
   • استفاده از کمپرس گرم و سرد
   • مکمل‌های غذایی مانند گلوکوزامین و کندرویتین
4. درمان‌های جراحی
   • در موارد پیشرفته، تعویض مفصل (مانند تعویض مفصل زانو یا لگن) انجام می‌شود.

درمان آرتریت:

1. داروهای ضدالتهابی و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
   • داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
   • کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب
   • داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند متوترکسات و هیدروکسی کلروکین
2. تغییر سبک زندگی
   • رژیم غذایی سالم و غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها
   • پرهیز از مصرف الکل و سیگار
   • ورزش‌های سبک و مناسب برای جلوگیری از خشکی مفاصل
3. فیزیوتراپی و توانبخشی
   • ورزش‌های کششی و تقویت عضلات
   • ماساژ درمانی و درمان‌های فیزیکی دیگر
4. درمان‌های بیولوژیک
   • برخی از بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید از داروهای بیولوژیک مانند مهارکننده‌های TNF بهره می‌برند.

نتیجه‌گیری

اگرچه آرتروز و آرتریت هر دو بر روی مفاصل تأثیر می‌گذارند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در علل، علائم، تشخیص و درمان آن‌ها وجود دارد. آرتروز یک بیماری فرسایشی و دژنراتیو است که عمدتاً ناشی از افزایش سن و سایش مفاصل است، در حالی که آرتریت بیشتر ماهیت التهابی و خودایمنی دارد. درمان هر یک از این بیماری‌ها متفاوت بوده و به نوع و شدت آن‌ها بستگی دارد. با آگاهی از تفاوت‌های این دو بیماری و اتخاذ روش‌های درمانی مناسب، می‌توان از شدت علائم کاست و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.