بلاک عصب به معنای مسدود کردن انتقال پیام‌های درد با تزریق مواد بی‌حسی (برای بلاک موقتی) یا مواد تخریب‌کننده عصب (برای بلاک دائمی) است. در برخی موارد، داروهای ضد التهاب نیز تزریق می‌شوند تا التهاب اعصاب کاهش یافته و فرآیند بهبودی آغاز شود.
نخاع در طول ستون فقرات توسط سه لایه پوشیده می‌شود که خارجی‌ترین آن‌ها دورا (Dura) است. فضای بین دورا و سطح داخلی مهره‌ها، فضای اپیدورال نام دارد که شامل بافت چربی و عروق کوچک است. این فضای حیاتی با نزدیکی به نخاع، امکان تزریق داروهای بی‌حسی برای بلاک اعصاب نخاعی را فراهم می‌کند.
تصویربرداری سونوگرافی فضای اپیدورال را با دقت بالا نشان می‌دهد و مسیر تزریق را هدایت می‌کند.
در گذشته تزریق‌های مدیریت درد تنها بر اساس لمس آناتومی انجام می‌شد، که دقت پایینی داشت. اکنون از تصویربرداری‌های همزمان مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای هدایت تزریق استفاده می‌شود.
مزایای سونوگرافی:
مشاهده عروق در زمان تزریق و جلوگیری از تزریق داخل عروقی
عدم استفاده از پرتوهای یونیزان (ایمن برای خانم‌های باردار)
انتخاب روش مناسب بر اساس شرایط بیمار
افزایش دقت و موفقیت تزریق
کاهش میزان داروی مصرفی برای اثربخشی تزریق
در افراد با چاقی شدید، به دلیل محدودیت عبور امواج فراصوت، ممکن است نیاز به روش تصویربرداری جایگزین باشد.
روش میدلاین (Midline) ترجیحی‌ترین روش برای بلاک اپیدورال سینه‌ای است. این بلاک برای تشخیص و درمان دردهای قفسه سینه و شکم استفاده می‌شود.
کاربردهای تشخیصی:
اگر بعد از بلاک، درد بیمار کاهش یابد، نشان‌دهنده نقش اعصاب نخاعی در انتقال درد است. در مواردی مانند سرطان، بلاک موقتی پیش از بلاک دائمی، میزان بی‌دردی و اختلال حرکتی را پیش‌بینی می‌کند.
کاربردهای درمانی:
کنترل درد پس از جراحی
درمان درد ناشی از تروما
درد هرپس زوستر حاد (زونا)
درد ناشی از سرطان قفسه سینه و شکم
درد ناشی از نارسایی عروقی (مانند سرمازدگی)
این روش در درمان بیماری‌های مزمن زیر موثر است:
رادیکولوپاتی سینه‌ای
درد پس از لامینکتومی سینه‌ای
درد شکستگی مهره‌های سینه‌ای
نوروپاتی دیابتی
درد ناشی از پانکراتیت مزمن
نوروپاتی شیمی‌درمانی
نورالژی پس از هرپس
دیستروفی سمپاتیکی رفلکسی
سندروم‌های درد شکم
برای بیماران مبتلا به سرطان یا تومور قفسه سینه، بلاک اپیدورال می‌تواند درد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
بیماران با اختلال انعقادی باید پیش از تزریق مشکل‌شان برطرف شود.
افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند، باید با نظر پزشک دارو را قطع کنند.
بیماران با ضعف سیستم ایمنی باید پس از تزریق تحت نظر باشند تا عفونت احتمالی کنترل شود.
تزریق در محل عفونت یا در حضور عفونت سیستمیک ممنوع است.
در روش میدلاین، بیمار نشسته و کمی به جلو خم می‌شود. سوزن از خط وسط ستون مهره‌ها از فضای بین زوائد خاری مهره‌ها به سمت فضای اپیدورال هدایت می‌شود. پروب سونوگرافی مسیر و محل تزریق را مشخص می‌کند تا دقت و ایمنی تزریق افزایش یابد.
عوارض بالقوه شامل هماتوم، تزریق داخل عروقی، آسیب عصبی یا بی‌حسی عمومی نخاعی است. استفاده از تصویربرداری سونوگرافی در تمام مراحل تزریق، این ریسک‌ها را به حداقل می‌رساند.
روش‌های پیشگیری:
استفاده از سوزن نازک
استفاده از پک سرد پس از تزریق
فشار دادن محل تزریق
مراقبت پس از تزریق برای بررسی عوارض
عفونت محل تزریق نادر است، اما در بیماران با نقص سیستم ایمنی باید با احتیاط انجام شود.
بلاک اپیدورال توراسیک با روش میدلاین تحت گاید سونوگرافی، روشی ایمن و مؤثر برای تشخیص و درمان دردهای قفسه سینه و شکم است. این روش با افزایش دقت و کاهش عوارض، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می‌کند.
