علت درد و کجی گردن یا تورتیکولی (دیستونی گردن)

مقدمه

درد و کجی گردن، که به آن تورتیکولی یا دیستونی گردن نیز گفته می‌شود، یکی از مشکلات شایع سیستم عضلانی-اسکلتی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. این وضعیت به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد و می‌تواند از یک مشکل خفیف و موقتی تا یک بیماری مزمن و ناتوان‌کننده متغیر باشد. در این مقاله به بررسی علت‌های درد و کجی گردن، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.

تورتیکولی چیست؟

تورتیکولی (Torticollis) یا دیستونی گردن، وضعیتی است که در آن عضلات گردن دچار اسپاسم و انقباضات غیرارادی می‌شوند و باعث چرخش یا انحراف غیرطبیعی سر به یک سمت می‌شوند. این وضعیت می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد و بسته به علت ایجاد آن، شدت علائم متفاوت خواهد بود.

علل درد و کجی گردن

۱. تورتیکولی مادرزادی

در برخی نوزادان، تورتیکولی از بدو تولد وجود دارد که معمولاً به دلیل قرارگیری نامناسب جنین در رحم یا زایمان سخت ایجاد می‌شود. در این موارد، عضله استرنوکلیدوماستوئید (SCM) کوتاه شده و باعث می‌شود که سر نوزاد به یک سمت خم شود.

۲. تورتیکولی اکتسابی

تورتیکولی اکتسابی معمولاً در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود، از جمله:

• آسیب به عضلات و اعصاب گردن: تصادفات، زمین خوردن یا کشیدگی عضلانی می‌توانند منجر به تورتیکولی شوند.
• عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها، مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، می‌توانند باعث التهاب غدد لنفاوی و اسپاسم عضلات گردن شوند.
• اختلالات عصبی: بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و دیستونی گردنی می‌توانند موجب انقباضات غیرارادی عضلات گردن شوند.
• مشکلات ارتوپدی: فتق دیسک گردن، آرتروز و تغییرات دژنراتیو ستون فقرات می‌توانند فشار زیادی بر روی اعصاب گردن ایجاد کنند و منجر به اسپاسم عضلانی شوند.
• مشکلات روان‌شناختی: استرس، اضطراب و تنش‌های روحی می‌توانند باعث افزایش انقباضات عضلانی شوند و در نتیجه کجی گردن را تشدید کنند.
• تورتیکولی حاد یا اسپاسمیک: این نوع ناگهانی رخ می‌دهد و اغلب ناشی از حرکت‌های نامناسب، خوابیدن در وضعیت بد یا قرار گرفتن گردن در یک وضعیت نامناسب برای مدت طولانی است.

علائم تورتیکولی

• کجی سر به یک سمت
• درد و اسپاسم عضلانی گردن
• محدودیت در حرکت گردن
• سردرد و درد شانه
• احساس کشیدگی در عضلات گردن
• در موارد شدید، لرزش‌های غیرارادی سر

روش‌های تشخیص تورتیکولی

پزشک برای تشخیص این مشکل از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

1. معاینه فیزیکی: بررسی وضعیت گردن و دامنه حرکتی آن.
2. عکس‌برداری با اشعه ایکس: برای ارزیابی مشکلات استخوانی و مفصلی گردن.
3. MRI یا CT اسکن: برای بررسی مشکلات مربوط به اعصاب و بافت‌های نرم.
4. الکترومیوگرافی (EMG): برای بررسی فعالیت عضلانی و تشخیص دیستونی گردن.

روش‌های درمان تورتیکولی

۱. درمان‌های غیرجراحی

الف) درمان‌های فیزیوتراپی

• تمرینات کششی و تقویتی: برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش اسپاسم عضلات.
• ماساژ درمانی: برای کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود گردش خون.
• گرما درمانی و سرما درمانی: برای کاهش التهاب و اسپاسم عضلات.
• تحریک الکتریکی عضلات (TENS): برای کاهش درد و افزایش عملکرد عضلانی.

ب) دارودرمانی

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن.
• شل‌کننده‌های عضلانی مانند باکلوفن و تیزانیدین.
• تزریق بوتاکس: برای کاهش انقباضات غیرارادی عضلات.

۲. درمان‌های جراحی

در موارد شدید که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، ممکن است جراحی برای اصلاح موقعیت عضلات و اعصاب گردن پیشنهاد شود. روش‌های جراحی شامل:

• جراحی آزادسازی عضلات
• تحریک عمیق مغزی (DBS)

روش‌های پیشگیری از تورتیکولی

• حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و خوابیدن
• استفاده از بالش مناسب هنگام خواب
• ورزش‌های منظم برای تقویت عضلات گردن و شانه
• کاهش استرس و اضطراب از طریق روش‌های آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن
• اجتناب از حرکات ناگهانی گردن

نتیجه‌گیری

تورتیکولی یا دیستونی گردن می‌تواند باعث ناراحتی و محدودیت در حرکت سر و گردن شود. تشخیص و درمان به‌موقع این وضعیت، از پیشرفت آن جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود می‌بخشد. اگر علائم این مشکل را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن شناسایی و درمان مناسب برای شما تجویز شود.