دیسک و آرتروز گردن؛ علت، علائم، تشخیص و درمان

درد گردن یکی از مشکلات رایج در دنیای امروز است که بسیاری از افراد را در سنین مختلف درگیر می‌کند. از جمله علل شایع این درد می‌توان به دیسک گردن و آرتروز گردن اشاره کرد. هر دو این اختلالات می‌توانند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند و در صورت عدم درمان مناسب، منجر به بروز عوارض جدی‌تری شوند. در این مقاله، به بررسی کامل دیسک گردن و آرتروز گردن، تفاوت‌ها، علائم، علل، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی خواهیم پرداخت.

دیسک گردن چیست؟

دیسک گردن به ساختارهایی گفته می‌شود که بین مهره‌های گردنی قرار دارند و به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند. هر دیسک از یک بخش نرم داخلی به نام نوکلئوس پالپوزوس و یک لایه خارجی فیبری به نام آنولوس فیبروزوس تشکیل شده است. با افزایش سن یا تحت فشار قرار گرفتن، این دیسک‌ها ممکن است دچار آسیب شوند که به آن بیرون‌زدگی یا فتق دیسک گردن گفته می‌شود.

آرتروز گردن چیست؟

آرتروز گردن یا اسپوندیلوز گردنی، نوعی بیماری تحلیل‌برنده مفاصل گردن است که با تخریب غضروف مفصلی، تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت)، و کاهش فضای بین مهره‌ها همراه است. این بیماری معمولاً در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود اما ممکن است عوامل دیگری نیز در آن نقش داشته باشند.

تفاوت دیسک گردن و آرتروز گردن

علائم دیسک گردن

• درد در ناحیه گردن، شانه و بازو
• بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها
• ضعف عضلانی در بازو یا دست
• سردرد، به‌ویژه در ناحیه پس‌سری
• محدودیت در حرکت گردن

علائم آرتروز گردن

• خشکی و سفتی گردن، به‌خصوص در صبح
• درد مزمن در ناحیه گردن
• صدا دادن مهره‌ها هنگام چرخاندن گردن
• کاهش دامنه حرکتی گردن
• در موارد شدید: فشار روی نخاع و علائم عصبی مانند بی‌حسی یا مشکلات تعادلی

علل دیسک و آرتروز گردن

• افزایش سن
• وضعیت نامناسب بدن هنگام نشستن یا خوابیدن
• استفاده بیش از حد از گوشی و کامپیوتر
• صدمات و ضربه‌ها
• بیماری‌های التهابی مفاصل مانند آرتریت روماتوئید
• عوامل ژنتیکی

روش‌های تشخیص

1. معاینه بالینی توسط پزشک متخصص
2. تصویربرداری:
   • MRI: بهترین روش برای تشخیص دیسک و فشار روی نخاع
   • CT Scan: بررسی استخوان‌ها و خارهای استخوانی
   • رادیوگرافی ساده: تشخیص تغییرات استخوانی و کاهش فضای دیسک
3. الکترومیوگرافی (EMG): بررسی عملکرد عصب و عضله

درمان دیسک گردن و آرتروز گردن

الف) درمان‌های غیرجراحی:

• مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
• فیزیوتراپی و ورزش‌های اصلاحی
• گرما و سرما درمانی
• استفاده از گردنبند طبی (با تجویز پزشک)
• تزریق داروهای ضدالتهاب در فضای اپیدورال یا مفاصل فاست

ب) درمان‌های جراحی:

در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشد یا علائم شدید عصبی ایجاد شود:

• دیسککتومی (برداشتن دیسک آسیب‌دیده)
• فیوژن مهره‌ها (جوش دادن مهره‌ها برای تثبیت ستون فقرات)
• جراحی کم تهاجمی با کمک میکروسکوپ

نقش فیزیوتراپی در درمان دیسک و آرتروز گردن

فیزیوتراپی می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد گردن، کاهش درد و پیشگیری از پیشرفت بیماری داشته باشد. تمرینات تقویتی عضلات گردن، اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن، و آموزش حرکت‌های مناسب، بخشی از برنامه درمانی فیزیوتراپی هستند.

پیشگیری از دیسک و آرتروز گردن

• حفظ وضعیت بدنی مناسب
• اجتناب از نشستن طولانی‌مدت پشت کامپیوتر یا گوشی موبایل
• استفاده از بالش مناسب هنگام خواب
• ورزش منظم برای تقویت عضلات گردن و کمر
• خودداری از حمل اجسام سنگین به صورت نادرست

پاسخ به پرسش‌های رایج

1. آیا دیسک گردن خود به خود خوب می‌شود؟ گاهی اوقات با درمان محافظه‌کارانه، فتق دیسک کوچک شده و علائم کاهش می‌یابد.
2. آیا آرتروز گردن قابل درمان قطعی است؟ درمان قطعی ندارد، اما قابل کنترل و کند کردن پیشرفت آن با روش‌های مناسب امکان‌پذیر است.
3. آیا ورزش به دیسک یا آرتروز گردن آسیب می‌زند؟ خیر، اگر تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود، مفید است.

دیسک و آرتروز گردن دو علت مهم دردهای گردنی هستند که با شناخت دقیق و درمان مناسب می‌توان از بروز عوارض جلوگیری کرد. با سبک زندگی سالم، انجام حرکات اصلاحی، مشورت با پزشک متخصص و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توان زندگی بدون درد را تجربه کرد.

کلمات کلیدی: دیسک گردن، آرتروز گردن، درد گردن، درمان دیسک، درمان آرتروز، فیزیوتراپی گردن، فتق دیسک، اسپوندیلوز گردنی