اسپوندیلوز (Spondylosis) که در زبان ساده به آن ساییدگی مهره‌ها گفته می‌شود، یک اختلال شایع در ستون فقرات است که معمولاً به دلیل فرسودگی و تغییرات دژنراتیو در دیسک‌ها، مفاصل و رباط‌های اطراف ستون فقرات ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود اما ممکن است در جوان‌ترها هم به علت فعالیت‌های سنگین یا مشکلات ساختاری بروز کند.
اسپوندیلوز یکی از مهم‌ترین علل کمردرد، گردن‌درد و محدودیت حرکتی است و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
واژه اسپوندیلوز به مجموعه تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات اطلاق می‌شود که شامل:
نازک شدن یا بیرون‌زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای
تشکیل استخوان اضافه (استئوفیت یا خار استخوانی)
سفت شدن رباط‌ها و کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات
ساییدگی و تخریب مفاصل فاست
این تغییرات باعث کاهش فضای عبور اعصاب و ایجاد فشار روی ریشه‌های عصبی می‌شوند.
اسپوندیلوز گردنی (Cervical Spondylosis): در ناحیه گردن؛ باعث گردن‌درد، سردرد گردنی، درد و گزگز دست‌ها
اسپوندیلوز کمری (Lumbar Spondylosis): در قسمت پایین کمر؛ شایع‌ترین نوع، همراه با درد کمر و پا
اسپوندیلوز پشتی (Thoracic Spondylosis): در ناحیه میانی پشت (کمتر شایع)
افزایش سن: مهم‌ترین علت
ژنتیک: سابقه خانوادگی
آسیب یا ضربه به ستون فقرات
نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت با وضعیت نادرست
فعالیت‌های سنگین بدنی یا ورزشی
چاقی و اضافه‌وزن
سیگار کشیدن (کاهش خون‌رسانی به دیسک‌ها)
علائم بسته به محل درگیری متفاوت است:
درد و خشکی گردن
انتشار درد به شانه و بازوها
سردردهای پشت‌سری
بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها
کمردرد مزمن
انتشار درد به باسن و پاها (شبیه سیاتیک)
بی‌حسی و گزگز در پاها
ضعف عضلات پا
درد هنگام ایستادن طولانی یا راه رفتن
معاینه بالینی: بررسی حرکات ستون فقرات، رفلکس‌ها و قدرت عضلانی
X-ray: مشاهده خارهای استخوانی و کاهش فاصله دیسک
MRI: بررسی دقیق دیسک‌ها، اعصاب و بافت نرم
CT Scan: بررسی ساختار استخوانی و مفاصل
EMG: ارزیابی عملکرد اعصاب در موارد مشکوک به فشار عصبی
داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده‌های عضلانی، داروهای ضد درد نوروپاتیک
فیزیوتراپی: تقویت عضلات، کشش، اصلاح وضعیت بدنی
تزریق اپیدورال یا بلاک عصبی: کاهش التهاب و درد
لیزر درمانی و طب فیزیکی: کاهش التهاب و تسریع بهبود
سبک زندگی سالم: کاهش وزن، ترک سیگار، فعالیت بدنی منظم
اگر علائم شدید یا مقاوم به درمان‌های غیرجراحی باشند:
دیسککتومی: برداشتن دیسک بیرون‌زده
لامینکتومی: برداشتن بخشی از مهره برای آزاد کردن عصب
فیوژن ستون فقرات: جوش دادن مهره‌ها برای تثبیت
| روش درمانی | مزایا | معایب | مناسب برای |
|---|---|---|---|
| دارودرمانی | کاهش سریع درد، غیرتهاجمی | عوارض طولانی‌مدت دارو | علائم خفیف تا متوسط |
| فیزیوتراپی | بهبود انعطاف و قدرت عضلات | نیاز به زمان و همکاری بیمار | بیماران با درد مزمن |
| تزریق اپیدورال | تسکین طولانی‌مدت، غیرجراحی | اثر موقتی، نیاز به تکرار | درد شدید با فشار عصبی |
| جراحی | رفع فشار مستقیم اعصاب، بهبود سریع | ریسک عفونت، بی‌ثباتی ستون فقرات | موارد شدید و مقاوم |
ورزش منظم (شنا، یوگا، پیلاتس)
اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن و ایستادن
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به شکل نادرست
حفظ وزن مناسب
خوابیدن روی تشک مناسب
ترک سیگار
اسپوندیلوز یا ساییدگی مهره‌ها یک بیماری شایع و پیشرونده است که می‌تواند باعث گردن‌درد، کمردرد و فشار روی اعصاب شود. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب (غیرجراحی یا جراحی) نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی دارد.
1 دیدگاه
خیلی خوب وخوش اخلاق بود بامریض دکتری توانمند بود همه چیز با برنامه بود